Lục Nà - mái đình khuất nẻo biên cương

22/07/2021 15:34

Đình Lục Nà nằm ngay cạnh quốc lộ 18C qua địa phận xã Lục Hồn, huyện Bình Liêu, hướng ra cửa khẩu Hoành Mô (tỉnh Quảng Ninh) thờ một vị tướng quân có công bảo vệ biên cương, bờ cõi. Đây là ngôi đình ẩn chứa đằng sau đó là một thiết chế văn hóa riêng, đặc trưng của vùng dân tộc thiểu số Đông Bắc cần quan tâm, nghiên cứu.

 

Mái đình đẹp tựa đóa sen bên núi của đình Lục Nà.

Trong số các ngôi đình cổ còn lại như những hiện vật văn hóa độc đáo ở miền Bắc nước ta, đình Lục Nà không được thường xuyên nhắc tới, không có tiếng vang như đình Trà Cổ (thành phố Móng Cái) do nằm ở mảnh đất biên cương khuất nẻo tại huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh. Khi chúng tôi thực hiện một chương trình đi tìm những câu hát nhà tơ – hát múa cửa đình, di sản phi vật thể của người miền biển Đông Bắc, ông Nguyễn Quang Vinh, Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Quảng Ninh đã giới thiệu cho chúng tôi biết ngôi đình đặc biệt này. Không phải ngẫu nhiên mà trên trục lan tỏa văn hóa từ châu thổ sông Hồng ra biên giới Đông Bắc, lại tồn tại nhiều ngôi đình cổ có giá trị “kép” từ nghệ thuật kiến trúc đến lưu giữ tinh thần của đồng bào ta như đình đảo Quan Lạn, đình Đầm Hà, đình Trà Cổ, đình Lục Nà. Một điểm đáng lưu ý nữa là các ngôi đình trên hầu như còn nguyên vẹn và đều nằm trên các địa bàn các huyện biên giới, biển, đảo của Quảng Ninh là hiện diện của văn hóa gốc, trấn giữ biên ải.

Hiện nay, đình Lục Nà được địa phương đầu tư, tôn tạo gần nhất vào năm 2011, với tổng đầu tư trên 8 tỉ đồng. Đình có kiến trúc 3 gian, 2 chái, trên diện tích 187m2, bao quanh khuôn viên rộng gồm cổng đình dạng cột, sân hành lễ, nhà quản lý di tích và các công trình phụ trợ khác. Khu đất xây đình là đất cổ, bồi lắng bên sông Tiên Yên, giữa thung lũng tạo bởi dãy núi cao có đỉnh Cao Ba Lanh hùng vĩ. Hằng năm, lễ đình Lục Nà vào mùa xuân diễn ra linh thiêng, náo nhiệt. Các ngày lễ lớn như Ngày hội Văn hóa các dân tộc Bình Liêu đều diễn ra tại đây. Đình Lục Nà giữ vẹn nguyên vai trò là một di tích tín ngưỡng, văn hóa, nơi hành lễ của người dân địa phương và điểm tham quan thú vị dành cho khách du lịch.

Trong đình Lục Nà hiện nay thờ Thành hoàng Hoàng Cần, một người anh hùng có công đánh đuổi giặc ngoại xâm, giữ yên bờ cõi. Nhiều sử gia đưa ra các giả thuyết cho rằng, nhân vật Hoàng Cần là tướng quân triều đình trấn ải hay là người dân địa phương phất cờ khởi nghĩa chống giặc nhưng chưa có cứ liệu lịch sử để khẳng định. Bản thân ông là người Tày, quê gốc ở Bình Liêu, hay người Sán Dìu, quê ở Tiên Yên cũng vẫn còn tranh cãi. Ngoài đình Lục Nà, hiện còn có một ngôi đền thờ đức ông Hoàng Cần tại Hải Lạng, Tiên Yên cùng ghi công trạng của ông là đánh đuổi giặc ngoại xâm. Hoàng Cần được định danh là một thanh niên ưu tú có công tập hợp cộng đồng đánh giặc cứu dân vào thời nhà Trần (cách ngày nay 700 năm). Chỉ có một sự thật là tại vùng đất biên cương này, các cộng đồng dân tộc thiểu số đã phong thánh cho tướng quân Hoàng Cần, coi ông là thành hoàng khai sinh vùng đất, lấy “vía” ông để trấn áp tội phạm, bảo vệ chủ quyền, bờ cõi quê hương.

Đối với các vùng miền cao núi thẳm, tín ngưỡng dân tộc có vị trí rất quan trọng trong đời sống nhân dân. Đức ông Hoàng Cần được thờ phụng chung và ngang bằng với thần núi, thần sông, thần thổ địa, được cúng tế mỗi kỳ và xin ban phước đức, an lành cho cả cộng đồng. Đầu năm mới tại đình Lục Nà, lễ hội đình đồng thời là điểm hẹn văn hóa đầu xuân, địa phương tổ chức các hoạt động văn hóa dân gian truyền thống của cộng đồng nhân dân các dân tộc trên địa bàn huyện Bình Liêu. Khi địa phương xác định văn hóa là nền gốc của sự phát triển, đình Lục Nà càng trở nên quan trọng trong đời sống cộng đồng, toàn bộ các tích xưa cũ, phong tục cũ được phục dựng lại. Xung quanh ngôi đình cổ, người ta chờ đợi các phiên rước lễ, rước sắc phong, tế thần, hội hè. Đây cũng là sân đỗ của các hội diễn văn nghệ quần chúng, các canh hát nhà tơ – cửa đình, thi hát then - đàn tính của người Tày, hát soóng cọ của người Sán Chỉ, hát soọng cô của người Sán Dìu. Các trò chơi dân gian như đẩy gậy, đánh quay, kéo co, ném còn, nhảy bao bố là ngày hội giao lưu các dân tộc thiểu số. Đặc biệt là đời sống đặc sắc về văn hóa xung quanh ngôi đình cổ, trong đó có thói quen sinh hoạt ngày thường khỏe mạnh, tích cực của phụ nữ Tày, Sán Chỉ vấn khăn, mặc váy đá bóng mà ngày nay, thói quen này được phát triển thành các giải bóng đá nữ thường niên.

Được xâm nhập vào cộng đồng nhân dân các dân tộc thiểu số tham dự Ngày hội Văn hóa, thể thao các dân tộc huyện Bình Liêu, Quảng Ninh (diễn ra từ ngày 24/4-16/5) là một cơ hội để tìm hiểu tầng tầng lớp lớp bản sắc văn hóa các dân tộc vùng Đông Bắc. Các du khách thường bảo nhau ở nơi rừng thiêng, núi cao, hành trình về với biên cương trước tiên phải ghé đình Lục Nà để trình báo vía đức ông Hoàng Cần. Đây là một nét văn hóa tín ngưỡng của người địa phương ẩn chứa sự cầu ước cho miền biên giới luôn được bình yên, hiền hòa. Ngày hội Văn hóa, Thể thao các dân tộc huyện Bình Liêu năm nay gồm chuỗi sự kiện, hoạt động văn hóa, thể thao mang tên: Ngày hội tháng 3 - Hội Soóng cọ của dân tộc Sán Chỉ, Giải bóng đá nữ dân tộc Sán Chỉ tổ chức tại xã Húc Động, Ngày hội di sản Then Tày tổ chức tại thị trấn Bình Liêu, Ngày hội Kiêng gió của dân tộc Dao tổ chức tại xã Đồng Văn...

Xuyên suốt đời sống văn hóa vô cùng phong phú đó, đình Lục Nà như một điểm neo giữ mang đến sự an tâm, tinh thần vững chãi cho cộng đồng các dân tộc Bình Liêu, Quảng Ninh./.

Nguồn: thoidai.com.vn
Cùng chuyên mục
Ngọn hải đăng có tên lạ bên bờ biển Quảng Ngãi
Ngọn hải đăng có tên lạ bên bờ biển Quảng Ngãi

Ngọn hải đăng có tên lạ bên bờ biển Quảng Ngãi

Rừng rong biển Quảng Ngãi nhìn từ trên cao
Rừng rong biển Quảng Ngãi nhìn từ trên cao

Bình Châu là một trong những xã biển nổi tiếng nhất ở Quảng Ngãi với hàng trăm tàu thuyền khai thác xa bờ.

Nghệ nhân người Tày “bắt” gà đất gáy
Nghệ nhân người Tày “bắt” gà đất gáy

Gà đất biết gáy, là loại đồ chơi truyền thống vào loại “độc nhất vô nhị” của đồng bào dân tộc Tày.

Múa trống- Nét văn hoá độc đáo của người Giáy cần được bảo tồn
Múa trống- Nét văn hoá độc đáo của người Giáy cần được bảo tồn

Múa trống là một loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc, có từ lâu đời của đồng bào dân tộc Giáy ở huyện Mèo...

Nét độc đáo trong trang phục truyền thống của người Dao đỏ
Nét độc đáo trong trang phục truyền thống của người Dao đỏ

Với sự tinh tế trong cách ăn mặc, phụ nữ người Dao đỏ tạo ra những nét riêng trong cách bài trí trang phục, không...

Bảo vật Quốc gia Bia Ma nhai Ngự chế của vua Lê Thái Tổ
Bảo vật Quốc gia Bia Ma nhai Ngự chế của vua Lê Thái Tổ

Bảo vật Quốc gia Bia Ma nhai Ngự chế của vua Lê Thái Tổ trên núi Phja Tém, xã Hồng Việt (Hòa An) là hiện...

Độc đáo di sản văn hóa - lễ cúng rừng của người Mông ở Si Ma Cai
Độc đáo di sản văn hóa - lễ cúng rừng của người Mông ở Si Ma Cai

Ngoài ý nghĩa tín ngưỡng thiêng liêng cầu mong mùa màng tươi tốt, ấm no, lễ cúng rừng của người Mông ở Si Mai Ca...

Tạc tượng gỗ ở làng Kon Du
Tạc tượng gỗ ở làng Kon Du

Người Mơ Nâm (Xơ Đăng) ở làng Kon Du, xã Măng Cành (huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum) tạc tượng gỗ dân gian không chỉ...

Âm vang tiếng tù và của người Dao
Âm vang tiếng tù và của người Dao

Đồng bào dân tộc Dao ở vùng đất Tây Yên Tử, huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang coi tù và là “linh vật” có ý...

Dây thổ cẩm thắm sắc đại ngàn Tây Nguyên
Dây thổ cẩm thắm sắc đại ngàn Tây Nguyên

Thổ cẩm được đồng bào các dân tộc vùng núi rừng Trường Sơn-Tây Nguyên sản xuất ra không chỉ để làm nên các trang phục...

Chùa Tân Thanh: Cột mốc tâm linh nơi biên cương phía Bắc
Chùa Tân Thanh: Cột mốc tâm linh nơi biên cương phía Bắc

Chùa Tân Thanh không chỉ là nơi đáp ứng đời sống tâm linh, phục vụ nhu cầu tín ngưỡng tôn giáo của người dân địa...

Mảng xanh trên vùng biển đảo Tây Nam của Tổ quốc
Mảng xanh trên vùng biển đảo Tây Nam của Tổ quốc

Giữa trùng khơi nơi vùng biển đảo Tây Nam của Tổ quốc, Khu tăng gia sản xuất tập trung là một màu xanh trải rộng...

Đảo Quan Lạn ghi dấu chiến công của cha ông
Đảo Quan Lạn ghi dấu chiến công của cha ông

Đến với đảo Quan Lạn (huyện Vân Đồn, Quảng Ninh), du khách không chỉ khám phá vẻ đẹp của hòn đảo tiền tiêu của Tổ...

Đời sống chan hòa, phát triển của đồng bào Chăm ở An Giang
Đời sống chan hòa, phát triển của đồng bào Chăm ở An Giang

Như cánh chim Thiên Di, từ hàng trăm năm trước, người Chăm đã tìm đến nơi đầu dòng sông Hậu, tỉnh An Giang để lập...

Bí ẩn nhà cổ ở Há Súng
Bí ẩn nhà cổ ở Há Súng

Khi nói về các kiệt tác kiến trúc nổi tiếng tại Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang) du khách thường nghĩ tới Dinh thự...

Tin đọc nhiều
Hội nghị hợp tác An ninh Việt Nam - Lào lần thứ XIII
Thông tin liên quan Biển Đông từ ngày 28/2 – 6/3/2023
Sóc Trăng khắc phục tồn tại, sớm gỡ cảnh báo 'Thẻ vàng' IUU
Quảng Nam: Đẩy mạnh xã hội hóa truyền thông về biển và đại dương
Thúc đẩy hợp tác quốc phòng Việt Nam - Lào, Việt Nam - Campuchia
Việt Nam-Singapore tăng cường tin cậy chính trị, hợp tác kinh tế
Việt Nam sẵn sàng phối hợp với Nhật Bản trong các vấn đề khu vực và thế giới
Phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển phải tích hợp đa giá trị
Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang làm việc với Bộ Ngoại giao
Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn tiếp Bí thư Khu ủy Quảng Tây, Trung Quốc
Vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ: Liên kết, đột phá từ kinh tế biển
Việt Nam đồng chủ trì cuộc họp Uỷ ban hợp tác ASEAN-Hàn Quốc lần thứ 10
Việt Nam nỗ lực gỡ thẻ vàng thủy sản
Bình Thuận: Tăng cường phối hợp trong chống khai thác IUU
Những ngọn đèn chủ quyền ở Trường Sa
Nỗ lực tháo gỡ thẻ vàng IUU
Không ngừng vun đắp cho tình hữu nghị láng giềng tốt đẹp giữa Việt Nam và Campuchia
Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn tiếp Đoàn Hội đồng kinh doanh EU – ASEAN và EuroCham
Thúc đẩy hợp tác Lục quân Việt Nam - Nhật Bản
Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn thăm và làm việc với Bộ Tư lệnh Hải quân
Đề nghị Trung Quốc đẩy nhanh mở cửa thị trường cho nông sản của Việt Nam
Việt Nam theo dõi sát tàu Hải dương Địa chất 4 của Trung Quốc ở Biển Đông
Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn hội đàm với Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Campuchia Prak Sokhonn
Chuyện về những người giữ đảo tiền tiêu
Tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho ngư dân về chống khai thác hải sản bất hợp pháp
Hợp nhất cửa khẩu quốc tế đường bộ và đường sông Vĩnh Xương
Khi “phên dậu biên cương” được “xây” bằng sức mạnh lòng dân
Làng biển Hoàng Sa ra quân đánh bắt đầu năm
Xử lý mạnh tay tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài
Chủ tịch nước dự Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chiến lược bảo vệ Tổ quốc