Lục Nà - mái đình khuất nẻo biên cương

22/07/2021 15:34

Đình Lục Nà nằm ngay cạnh quốc lộ 18C qua địa phận xã Lục Hồn, huyện Bình Liêu, hướng ra cửa khẩu Hoành Mô (tỉnh Quảng Ninh) thờ một vị tướng quân có công bảo vệ biên cương, bờ cõi. Đây là ngôi đình ẩn chứa đằng sau đó là một thiết chế văn hóa riêng, đặc trưng của vùng dân tộc thiểu số Đông Bắc cần quan tâm, nghiên cứu.

 

Mái đình đẹp tựa đóa sen bên núi của đình Lục Nà.

Trong số các ngôi đình cổ còn lại như những hiện vật văn hóa độc đáo ở miền Bắc nước ta, đình Lục Nà không được thường xuyên nhắc tới, không có tiếng vang như đình Trà Cổ (thành phố Móng Cái) do nằm ở mảnh đất biên cương khuất nẻo tại huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh. Khi chúng tôi thực hiện một chương trình đi tìm những câu hát nhà tơ – hát múa cửa đình, di sản phi vật thể của người miền biển Đông Bắc, ông Nguyễn Quang Vinh, Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Quảng Ninh đã giới thiệu cho chúng tôi biết ngôi đình đặc biệt này. Không phải ngẫu nhiên mà trên trục lan tỏa văn hóa từ châu thổ sông Hồng ra biên giới Đông Bắc, lại tồn tại nhiều ngôi đình cổ có giá trị “kép” từ nghệ thuật kiến trúc đến lưu giữ tinh thần của đồng bào ta như đình đảo Quan Lạn, đình Đầm Hà, đình Trà Cổ, đình Lục Nà. Một điểm đáng lưu ý nữa là các ngôi đình trên hầu như còn nguyên vẹn và đều nằm trên các địa bàn các huyện biên giới, biển, đảo của Quảng Ninh là hiện diện của văn hóa gốc, trấn giữ biên ải.

Hiện nay, đình Lục Nà được địa phương đầu tư, tôn tạo gần nhất vào năm 2011, với tổng đầu tư trên 8 tỉ đồng. Đình có kiến trúc 3 gian, 2 chái, trên diện tích 187m2, bao quanh khuôn viên rộng gồm cổng đình dạng cột, sân hành lễ, nhà quản lý di tích và các công trình phụ trợ khác. Khu đất xây đình là đất cổ, bồi lắng bên sông Tiên Yên, giữa thung lũng tạo bởi dãy núi cao có đỉnh Cao Ba Lanh hùng vĩ. Hằng năm, lễ đình Lục Nà vào mùa xuân diễn ra linh thiêng, náo nhiệt. Các ngày lễ lớn như Ngày hội Văn hóa các dân tộc Bình Liêu đều diễn ra tại đây. Đình Lục Nà giữ vẹn nguyên vai trò là một di tích tín ngưỡng, văn hóa, nơi hành lễ của người dân địa phương và điểm tham quan thú vị dành cho khách du lịch.

Trong đình Lục Nà hiện nay thờ Thành hoàng Hoàng Cần, một người anh hùng có công đánh đuổi giặc ngoại xâm, giữ yên bờ cõi. Nhiều sử gia đưa ra các giả thuyết cho rằng, nhân vật Hoàng Cần là tướng quân triều đình trấn ải hay là người dân địa phương phất cờ khởi nghĩa chống giặc nhưng chưa có cứ liệu lịch sử để khẳng định. Bản thân ông là người Tày, quê gốc ở Bình Liêu, hay người Sán Dìu, quê ở Tiên Yên cũng vẫn còn tranh cãi. Ngoài đình Lục Nà, hiện còn có một ngôi đền thờ đức ông Hoàng Cần tại Hải Lạng, Tiên Yên cùng ghi công trạng của ông là đánh đuổi giặc ngoại xâm. Hoàng Cần được định danh là một thanh niên ưu tú có công tập hợp cộng đồng đánh giặc cứu dân vào thời nhà Trần (cách ngày nay 700 năm). Chỉ có một sự thật là tại vùng đất biên cương này, các cộng đồng dân tộc thiểu số đã phong thánh cho tướng quân Hoàng Cần, coi ông là thành hoàng khai sinh vùng đất, lấy “vía” ông để trấn áp tội phạm, bảo vệ chủ quyền, bờ cõi quê hương.

Đối với các vùng miền cao núi thẳm, tín ngưỡng dân tộc có vị trí rất quan trọng trong đời sống nhân dân. Đức ông Hoàng Cần được thờ phụng chung và ngang bằng với thần núi, thần sông, thần thổ địa, được cúng tế mỗi kỳ và xin ban phước đức, an lành cho cả cộng đồng. Đầu năm mới tại đình Lục Nà, lễ hội đình đồng thời là điểm hẹn văn hóa đầu xuân, địa phương tổ chức các hoạt động văn hóa dân gian truyền thống của cộng đồng nhân dân các dân tộc trên địa bàn huyện Bình Liêu. Khi địa phương xác định văn hóa là nền gốc của sự phát triển, đình Lục Nà càng trở nên quan trọng trong đời sống cộng đồng, toàn bộ các tích xưa cũ, phong tục cũ được phục dựng lại. Xung quanh ngôi đình cổ, người ta chờ đợi các phiên rước lễ, rước sắc phong, tế thần, hội hè. Đây cũng là sân đỗ của các hội diễn văn nghệ quần chúng, các canh hát nhà tơ – cửa đình, thi hát then - đàn tính của người Tày, hát soóng cọ của người Sán Chỉ, hát soọng cô của người Sán Dìu. Các trò chơi dân gian như đẩy gậy, đánh quay, kéo co, ném còn, nhảy bao bố là ngày hội giao lưu các dân tộc thiểu số. Đặc biệt là đời sống đặc sắc về văn hóa xung quanh ngôi đình cổ, trong đó có thói quen sinh hoạt ngày thường khỏe mạnh, tích cực của phụ nữ Tày, Sán Chỉ vấn khăn, mặc váy đá bóng mà ngày nay, thói quen này được phát triển thành các giải bóng đá nữ thường niên.

Được xâm nhập vào cộng đồng nhân dân các dân tộc thiểu số tham dự Ngày hội Văn hóa, thể thao các dân tộc huyện Bình Liêu, Quảng Ninh (diễn ra từ ngày 24/4-16/5) là một cơ hội để tìm hiểu tầng tầng lớp lớp bản sắc văn hóa các dân tộc vùng Đông Bắc. Các du khách thường bảo nhau ở nơi rừng thiêng, núi cao, hành trình về với biên cương trước tiên phải ghé đình Lục Nà để trình báo vía đức ông Hoàng Cần. Đây là một nét văn hóa tín ngưỡng của người địa phương ẩn chứa sự cầu ước cho miền biên giới luôn được bình yên, hiền hòa. Ngày hội Văn hóa, Thể thao các dân tộc huyện Bình Liêu năm nay gồm chuỗi sự kiện, hoạt động văn hóa, thể thao mang tên: Ngày hội tháng 3 - Hội Soóng cọ của dân tộc Sán Chỉ, Giải bóng đá nữ dân tộc Sán Chỉ tổ chức tại xã Húc Động, Ngày hội di sản Then Tày tổ chức tại thị trấn Bình Liêu, Ngày hội Kiêng gió của dân tộc Dao tổ chức tại xã Đồng Văn...

Xuyên suốt đời sống văn hóa vô cùng phong phú đó, đình Lục Nà như một điểm neo giữ mang đến sự an tâm, tinh thần vững chãi cho cộng đồng các dân tộc Bình Liêu, Quảng Ninh./.

Nguồn: thoidai.com.vn
Cùng chuyên mục
Cột mốc nơi
Cột mốc nơi "trời thấp, đất cao"

Có lẽ, trên hành trình tìm đến những cột mốc mang dấu ấn đặc biệt trên bản đồ Tổ quốc, một trong những khoảnh khắc...

Vịnh Hạ Long lọt danh sách top 51 điểm đến đẹp nhất thế giới
Vịnh Hạ Long lọt danh sách top 51 điểm đến đẹp nhất thế giới

Tạp chí quốc tế nổi tiếng Condé Nast Traveler vừa công bố 51 điểm đến đẹp nhất thế giới trong bình chọn được công bố...

Già làng hơn 30 năm bảo vệ đường biên, cột mốc
Già làng hơn 30 năm bảo vệ đường biên, cột mốc

Mặc dù đã ở tuổi xưa nay hiếm, song già làng Thao Văn Sếnh (dân tộc Mông, bản Ché Lầu, xã Na Mèo, huyện Quan...

Chùa Trúc Lâm Đảo Trần - cột mốc văn hóa, tâm linh vùng biển đảo tiền tiêu Đông Bắc Tổ quốc
Chùa Trúc Lâm Đảo Trần - cột mốc văn hóa, tâm linh vùng biển đảo tiền tiêu Đông Bắc Tổ quốc

Ngày 25/10, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh Quảng Ninh phối hợp với huyện Cô Tô tổ chức Lễ khánh thành giai đoạn...

Nét độc đáo trong Lễ hội Kin lẩu khẩu mẩu của người Thái ở Lai Châu
Nét độc đáo trong Lễ hội Kin lẩu khẩu mẩu của người Thái ở Lai Châu

Lễ hội Kin lẩu khẩu mẩu, còn gọi là Lễ hội Cốm mới của đồng bào Thái trắng ở Lai Châu, diễn ra hằng năm...

Đảo ngọc Phú Quốc lọt top hòn đảo đẹp nhất châu Á năm 2023
Đảo ngọc Phú Quốc lọt top hòn đảo đẹp nhất châu Á năm 2023

Năm 2023 là năm thứ hai liên tiếp Phú Quốc được độc giả Condé Nast Traveler bình chọn trong top những hòn đảo đẹp nhất...

Những đường biên giới độc đáo nhất thế giới
Những đường biên giới độc đáo nhất thế giới

Biên giới không chỉ là những đường kẻ trên bản đồ, chúng có thể là nguồn gốc của xung đột, chia rẽ, hợp tác và...

5 bức tường biên giới nổi tiếng
5 bức tường biên giới nổi tiếng

Mặc dù các bức tường biên giới có từ thời cổ đại nhưng chúng trở nên đặc biệt đáng chú ý trong thế kỷ 21...

Đặc sắc Tết Khẩu Hó ở Pa Xa Lào
Đặc sắc Tết Khẩu Hó ở Pa Xa Lào

Pa Xa Lào là bản vùng biên giới thuộc xã Pa Thơm, huyện Điện Biên, là nơi sinh sống, quần cư của đồng bào dân...

Những hiểu biết để thêm yêu đại dương
Những hiểu biết để thêm yêu đại dương

Tảo và thực vật phù du trong lòng đại dương chịu trách nhiệm sản xuất khoảng 70% tổng lượng oxy cho bầu khí quyển.

10 điểm du lịch nổi bật nhất của Việt Nam
10 điểm du lịch nổi bật nhất của Việt Nam

Mới đây sách hướng dẫn du lịch Lonely Planet (Mỹ) đã giới thiệu cho du khách 10 điểm đến đáng đi nhất Việt Nam, từ...

Eo biển Vĩnh Tân - một thắng cảnh đẹp
Eo biển Vĩnh Tân - một thắng cảnh đẹp

Ông Minke - một giáo sư người Pháp có lần cùng chúng tôi qua eo biển Vĩnh Tân – Cà Ná ngồi trong xe ô...

11 sinh vật tuyệt đẹp được tìm thấy ở biển Việt Nam
11 sinh vật tuyệt đẹp được tìm thấy ở biển Việt Nam

Sinh vật biển Việt Nam được cho là phong phú không chỉ vì vị trí địa lý thuận lợi, mà còn do khí hậu nhiệt...

Những sự thật tò mò về Biển Đông
Những sự thật tò mò về Biển Đông

Biển Đông là một vùng nước rộng lớn tuyệt đẹp, nổi tiếng với nhiều loài động vật biển khác nhau. Hãy tìm hiểu những sự...

Chèo SUP trên biển Đà Nẵng
Chèo SUP trên biển Đà Nẵng

Với nhiều điều kiện thuận lợi, phong trào chèo SUP (ván chèo đứng) diễn ra sôi nổi trên địa bàn thành phố. Đây là môn...

Tin đọc nhiều
Thông tin liên quan Biển Đông từ ngày 01/11- 08/11/2023
Hội đàm Ban Công tác đặc biệt 2 tỉnh Quảng Trị - Savannakhet
Hà Lan luôn tuân thủ và ủng hộ luật pháp quốc tế
Khởi công cảng cạn Tân Cảng Mộc Bài gần biên giới Việt Nam-Campuchia
Tiếp tục thúc đẩy hợp tác giữa Việt Nam và Liên bang Nga trong các lĩnh vực truyền thống
Đưa quan hệ Việt Nam – Mông Cổ phát triển lên tầm cao mới
Tàu hải quân Hoàng gia Australia thăm hữu nghị Việt Nam
Cao Bằng: Khôi phục hoạt động xuất nhập cảnh qua cửa khẩu Sóc Giang
Tuân thủ luật pháp quốc tế 'là trách nhiệm của tất cả các quốc gia'
Việt Nam là đối tác quan trọng của EU trong ASEAN và châu Á-Thái Bình Dương
Hiệu quả từ mô hình “Nông dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới”
Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt Nam - Ấn Độ ngày càng phát triển mạnh mẽ
Những huyện nào là huyện biên giới của tỉnh Sơn La?
Tổ chức Hàng hải Quốc tế kiên quyết ngăn chặn vận tải trái phép trên biển
Kiên quyết không để tàu cá Việt Nam khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài
Lít-va mong muốn thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa quan hệ hợp tác với Việt Nam
Đắk Lắk và Mondulkiri tăng cường phối hợp bảo đảm an ninh trật tự khu vực biên giới
Xây dựng Lai Châu phát triển xanh, nhanh, bền vững và toàn diện
Đường biên giới Việt Nam – Lào khởi đầu và kết thúc ở vị trí nào?
Hội nghị Tuyên truyền Công tác Biên giới trên Đất liền Việt Nam-Campuchia
Căn cứ các quy định của Hiệp định về quy chế quản lý biên giớitrên đất liền Việt Nam-Trung Quốc, trường hợp nào sau đây được xem là sự kiện biên giới?
Tiến tới đưa quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam - Thái Lan lên tầm cao mới
Tăng cường hợp tác, xây dựng biên giới Việt-Trung hòa bình hữu nghị, ổn định
Việt Nam và Hà Lan quyết tâm cùng hợp tác, phát triển tự cường và bền vững
Cọc dấu trên đường biên giới Việt Nam – Lào được thể hiện như thế nào?
Đối thoại Chính sách Quốc phòng Việt Nam-Philippines lần thứ 5
Hải quân Việt Nam-Thái Lan thúc đẩy quan hệ hợp tác, tăng cường hiểu biết
Tuyến biên giới Việt Nam – Lào có bao nhiêu cặp cửa khẩu?
Phối hợp tìm kiếm hài cốt liệt sỹ Việt Nam hy sinh tại Campuchia
Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng tiếp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia