Nghi lễ nghề nông của đồng bào Thổ

18/09/2020 16:52

Người Thổ là cư dân bản địa mang nặng dấu ấn văn hóa Việt Mường xa xưa, được bảo tồn tới ngày nay. Nét độc đáo đậm đà bản sắc Thổ chính là tín ngưỡng dân gian về nghi lễ nông nghiệp.

Lễ xuống giống cội nguồn của canh tác nương rẫy

Trong hệ thống quan niệm vạn vật hữu linh, người Thổ tồn tại bền vững tín ngưỡng thờ hồn lúa, vía lúa hay còn gọi là mẹ lúa. Coi cây lúa là loại cây trồng linh thiêng mang lại nguồn sống lớn nhất để cho con người tồn tại và phát triển.

Khi bông lúa ngả vàng óng ả trên nương, dưới ruộng, cũng là lúc người Thổ chọn lấy một vạt lúa trổ bông tốt nhất, hạt mẩy nhất ngắt dam ba bông đẹp nhất. Họ mang lúa về nhà coi đó là hồn vía của lúa là linh thiêng mẹ lúa treo cạnh bàn thờ gia tiên. Họ cho rằng hồn vía mẹ lúa trú ngụ nơi này sẽ giúp cho việc sinh sôi nảy nở của ruộng nương lúa mùa sau.

Người Thổ đặc biệt coi trọng lễ nghi xuống giống lúa, còn gọi là lễ tra hạt, lễ cầu mộm. Trước mùa gieo cấy người Thổ lựa chọn ngày tốt xuống giống. Bà con kiêng kỵ ngày gà, ngày chuột. Hai ngày này vía xấu mùa màng sẽ bị tàn phá, thất bát. Vào ngày tốt nhà nào cũng làm mâm cỗ đến đặt ở đám ruộng nương. Chủ nhà ngồi trước mâm, thầy mo thì cầu khấn bẩm báo với thổ địa cậy nhờ trông coi mùa vụ. Cúng xong thụ lộc tại ruộng nương và gieo trồng ngay vụ mới.


Đồng bào Thổ coi cây lúa là cây trồng linh thiêng mang lại nguồn sống để con người tồn tại và phát triển

Đây là nghi thức cầu mùa, cầu cho trời đất mưa thuận gió hòa, ông bà tổ tiên phù hộ cây trồng tươi tốt mùa vụ bội thu. Tuy không rầm rộ như lễ hội xuống đồng, khai hạ Tày, Thái, Mường… nhưng truyền cảm hứng tới từng nóc nhà, từng vạt nương, mảnh ruộng.

Lễ báo ân, Tết cơm mới, nét cội nguồn văn hóa Thổ

Người Thổ có phong tục đẹp, sau mùa vụ, gia đình nào cũng làm lễ báo ân, trả ơn, trả nghĩa thần linh thổ địa ngự trị ruộng nương nhà mình. Nhà nào cũng mâm cao cỗ đầy dâng ra tận ruộng nương để cúng báo ân, trả ơn, trả lễ. Lời khấn bày tỏ lòng thành hàm ơn thần linh canh coi mùa lúa xua đuổi muông thú sâu bệnh làm cho cây lúa xanh tốt, vụ lúa bội thu. Cúng xong hóa vàng, gia chủ thụ lộc tại ruộng rẫy.

Sau mùa vụ lễ cúng cơm mới tổ chức tại nhà. Đây là hình thức tín ngưỡng dân gian thờ cúng tổ tiên. Các gia đình chọn lấy thúng lúa ngon nhất mang đi xay giã dần sàng kỹ lưỡng. Số gạo đó được đồ xôi, thổi cơm làm vật cúng tế chính. Ngoài cơm gạo mới ra còn có gà, cá, vàng hương. Thầy mo cúng tế theo bài bản lễ tết cơm mới. Lời cúng ca ngợi công đức và mời tổ tiên ông bà cha mẹ đã khuất về ăn cơm mới phù hộ cho con cháu.

Tết cơm mới với người Thổ rất thiêng liêng bởi có ý nghĩa sâu sắc. Ngoài việc báo hiếu ra, tết cơm mới đánh dấu sự khép lại một chu kỳ sản xuất đã qua, đồng thời mở ra một chu kỳ mới với những khát khao mong ước may mắn thuận hòa, no đủ trọn vẹn cho gia đình và cộng đồng.

Tết cơm mới cũng là dịp xum họp gia đình dòng họ, tình làng nghĩa xóm làm phong phú thêm đời sống tình cảm, tinh thần của mỗi người, mỗi nhà. Đây cũng là dịp nhắc nhở cháu con không quên ơn nguồn cội, không quên bảo vệ rừng, đất rừng và thâm canh ruộng nương phù hợp với tập quán sản xuất truyền thống của người Thổ./.

Nguồn: quehuongonline.vn
Cùng chuyên mục
Khám phá tuyến du lịch kết nối Non nước Cao Bằng với Cao nguyên đá Đồng Văn
Khám phá tuyến du lịch kết nối Non nước Cao Bằng với Cao nguyên đá Đồng Văn

Hành trình khám phá tuyến du lịch kết nối Công viên địa chất (CVĐC) Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang) với CVĐC Non nước...

Đặc sắc lễ hội chọi bò ở huyện vùng cao Bảo Lâm (Cao Bằng)
Đặc sắc lễ hội chọi bò ở huyện vùng cao Bảo Lâm (Cao Bằng)

Lễ hội chọi bò đã trở thành nét đẹp văn hóa không thể thiếu của đồng bào các dân tộc thiểu số ở huyện miền...

Khám phá vẻ đẹp yên bình, hoang sơ của đảo Hòn Chuối
Khám phá vẻ đẹp yên bình, hoang sơ của đảo Hòn Chuối

Hòn Chuối thuộc thị trấn Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau, nằm cách đất liền gần 32 km về phía Tây.

Sin Suối Hồ mùa hoa dã quỳ
Sin Suối Hồ mùa hoa dã quỳ

Chúng tôi lên Sin Suối Hồ vào mùa hoa dã quỳ. Màu hoa vàng trên những ngả đường làm cho cảnh làng bản thêm ấm...

Cột mốc nơi
Cột mốc nơi "trời thấp, đất cao"

Có lẽ, trên hành trình tìm đến những cột mốc mang dấu ấn đặc biệt trên bản đồ Tổ quốc, một trong những khoảnh khắc...

Vịnh Hạ Long lọt danh sách top 51 điểm đến đẹp nhất thế giới
Vịnh Hạ Long lọt danh sách top 51 điểm đến đẹp nhất thế giới

Tạp chí quốc tế nổi tiếng Condé Nast Traveler vừa công bố 51 điểm đến đẹp nhất thế giới trong bình chọn được công bố...

Già làng hơn 30 năm bảo vệ đường biên, cột mốc
Già làng hơn 30 năm bảo vệ đường biên, cột mốc

Mặc dù đã ở tuổi xưa nay hiếm, song già làng Thao Văn Sếnh (dân tộc Mông, bản Ché Lầu, xã Na Mèo, huyện Quan...

Chùa Trúc Lâm Đảo Trần - cột mốc văn hóa, tâm linh vùng biển đảo tiền tiêu Đông Bắc Tổ quốc
Chùa Trúc Lâm Đảo Trần - cột mốc văn hóa, tâm linh vùng biển đảo tiền tiêu Đông Bắc Tổ quốc

Ngày 25/10, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh Quảng Ninh phối hợp với huyện Cô Tô tổ chức Lễ khánh thành giai đoạn...

Nét độc đáo trong Lễ hội Kin lẩu khẩu mẩu của người Thái ở Lai Châu
Nét độc đáo trong Lễ hội Kin lẩu khẩu mẩu của người Thái ở Lai Châu

Lễ hội Kin lẩu khẩu mẩu, còn gọi là Lễ hội Cốm mới của đồng bào Thái trắng ở Lai Châu, diễn ra hằng năm...

Đảo ngọc Phú Quốc lọt top hòn đảo đẹp nhất châu Á năm 2023
Đảo ngọc Phú Quốc lọt top hòn đảo đẹp nhất châu Á năm 2023

Năm 2023 là năm thứ hai liên tiếp Phú Quốc được độc giả Condé Nast Traveler bình chọn trong top những hòn đảo đẹp nhất...

Những đường biên giới độc đáo nhất thế giới
Những đường biên giới độc đáo nhất thế giới

Biên giới không chỉ là những đường kẻ trên bản đồ, chúng có thể là nguồn gốc của xung đột, chia rẽ, hợp tác và...

5 bức tường biên giới nổi tiếng
5 bức tường biên giới nổi tiếng

Mặc dù các bức tường biên giới có từ thời cổ đại nhưng chúng trở nên đặc biệt đáng chú ý trong thế kỷ 21...

Đặc sắc Tết Khẩu Hó ở Pa Xa Lào
Đặc sắc Tết Khẩu Hó ở Pa Xa Lào

Pa Xa Lào là bản vùng biên giới thuộc xã Pa Thơm, huyện Điện Biên, là nơi sinh sống, quần cư của đồng bào dân...

Những hiểu biết để thêm yêu đại dương
Những hiểu biết để thêm yêu đại dương

Tảo và thực vật phù du trong lòng đại dương chịu trách nhiệm sản xuất khoảng 70% tổng lượng oxy cho bầu khí quyển.

10 điểm du lịch nổi bật nhất của Việt Nam
10 điểm du lịch nổi bật nhất của Việt Nam

Mới đây sách hướng dẫn du lịch Lonely Planet (Mỹ) đã giới thiệu cho du khách 10 điểm đến đáng đi nhất Việt Nam, từ...

Tin đọc nhiều
Thắt chặt tình hữu nghị truyền thống và hợp tác giữa tỉnh Champasak và Gia Lai
Hội đàm giữa Lai Châu và hai tỉnh Phông Sa Lỳ, U Đôm Xay
Dâng hương, tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ đã anh dũng hy sinh trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc
Tuyên bố Báo chí chung Việt Nam-Philippines
Xuất nhập khẩu chính ngạch giữa Kiên Giang và Kampot đạt 256 triệu đô la Mỹ
Quy hoạch tỉnh Khánh Hòa thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045
Cảnh sát biển Việt Nam tham dự Hội nghị Hội đồng điều hành ReCAAP lần thứ 18
Tiếp tục củng cố đoàn kết, vai trò trung tâm của ASEAN
Xung lực mới cho quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam – New Zealand
Quảng Ninh xây dựng nền biên phòng toàn dân vững chắc
Việt Nam lên án hành vi bạo lực, vô nhân đạo trên các tuyến hàng hải quốc tế
Nhận diện, phát triển “mũi nhọn” của Kiên Hải
Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050
Việt Nam kêu gọi các bên liên quan cùng đóng góp vào việc duy trì hòa bình, ổn định và hợp tác ở Biển Đông
Việt Nam và Trung Quốc tiếp tục quản lý tốt biên giới trên đất liền, kiểm soát và giải quyết tốt hơn bất đồng trên biển
Chủ tịch Quốc hội Phần Lan ủng hộ lập trường, quan điểm của ASEAN và Việt Nam về vấn đề Biển Đông
Khám phá tuyến du lịch kết nối Non nước Cao Bằng với Cao nguyên đá Đồng Văn
Công bố quy hoạch tỉnh Hà Giang thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050
Triển khai thi công Dự án Khu bến cảng Mỹ Thủy đón tàu 100 nghìn tấn
Quy hoạch tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050
Kinh tế biển xanh
Hiệp đồng trong quản lý bảo vệ biên giới tiếp giáp Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa
Thống nhất quản lý, khai thác hiệu quả các dự án lấn biển
Kiểm ngư đồng hành cùng ngư dân vươn khơi, bám biển
Dấu ấn hợp tác Đắk Nông - Mondulkiri
Khánh thành thêm một Đài Hữu nghị Việt Nam-Campuchia
Việt Nam sẽ tiếp tục cùng Hoa Kỳ triển khai quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện ngày càng hiệu quả, thực chất, ổn định
Nơi 'neo đậu' nghĩa tình quân-dân giữa biển khơi mênh mông
Tiếp tục tích cực trao đổi, đàm phán phân giới cắm mốc đường biên giới đất liền còn lại giữa Việt Nam và Campuchia
Sơn La ra quân khởi động Tháng Thanh niên, Tháng Ba biên giới