Biên giới lãnh thổ

Cán bộ, chiến sỹ Đồn biên phòng Quỳnh Phương tuyên truyền cho ngư dân những quy định về khai thác thủy sản. (Ảnh: Văn Tý/TTXVN)

Có bờ biển dài 82km, Nghệ An là một trong những địa phương có đội tàu khai thác thủy sản lớn với hơn 3.100 tàu cá, khoảng 12.000 lao động trực tiếp tham gia khai thác trên biển. Vì vậy, việc gỡ "thẻ vàng" IUU trong khai thác thủy sản ở Nghệ An có ý nghĩa quan trọng.

Những năm qua, với nhiều cách làm thiết thực, quyết liệt, tiến trình gỡ "thẻ vàng" IUU của ngành thủy sản Nghệ An đã có bước tiến lớn.

Ngư dân thay đổi nhận thức

Xác định để thay đổi nhận thức của ngư dân đòi hỏi sự kiên trì, bền bỉ nên những năm qua, công tác tuyên truyền được các cấp chính quyền địa phương trong tỉnh Nghệ An chú trọng, đặc biệt là sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng Bộ đội Biên phòng tỉnh.

Chỉ riêng năm 2024, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An phối hợp với Ủy ban Nhân dân các huyện, thị xã ven biển và lực lượng chức năng tổ chức tuyên truyền tập trung 12 buổi với 2.235 lượt người tham gia.

Các đơn vị tuyến biển phối hợp với các địa phương và lực lượng chức năng tuyên truyền trên loa phát thanh địa phương 108 đợt, tuyên truyền tập trung tại phường, xã cho ngư dân 82 buổi với 3.441 lượt người tham gia, phát 3.550 tờ rơi..., đồng thời, tổ chức ký cam kết không khai thác hải sản bất hợp pháp cho chủ 5.582 phương tiện.

Nhờ đó, nhận thức của ngư dân về chống khai thác hải sản bất hợp pháp đã có những chuyển biến tích cực, gần 98,6% tàu cá đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Ngư dân nghiêm túc tuân thủ quy định về xuất bến và khai thác.

Ông Phạm Văn Tuấn, ngư dân xã Ngọc Bích, huyện Diễn Châu, chia sẻ là ngư dân, sinh kế gắn liền với hoạt động khai thác thủy sản nên mỗi người đều ý thức được tầm quan trọng của việc gỡ bỏ “thẻ vàng” IUU. Vì vậy, sau khi được tuyên truyền, các tàu cá trên địa bàn đều đã lắp máy giám sát hành trình.

Cục Thủy sản có thể theo dõi toàn bộ lộ trình di chuyển của tàu trên biển. Trong mỗi chuyến vươn khơi bám biển, ngư dân đều trình sổ sách đầy đủ với lực lượng Biên phòng, không sử dụng chất nổ trong khai thác, ngư lưới cụ phải đúng kích cỡ về mắt lưới theo quy định, không vi phạm vùng biển nước ngoài.

Theo ngư dân Hoàng Văn Khanh, xã Nghi Thiết, huyện Nghi Lộc, Nghệ An, việc người dân không thực hiện các quy định trong khai thác thủy sản một phần là do trước đây chưa nhận thức được các quy định. Vì vậy, từ khi được chính quyền địa phương, đặc biệt là lực lượng Bộ đội Biên phòng tăng cường hướng dẫn cách thức thực hiện khai thác đúng quy định thì người dân đã tuân theo. Mọi người đều hiểu rõ nếu không được gỡ bỏ, hoạt động xuất khẩu thủy sản sang thị trường châu Âu sẽ bị ảnh hưởng nặng nề, giá trị của thủy hải sản cũng sẽ suy giảm.

Nỗ lực của lực lượng nòng cốt

Để gỡ “thẻ vàng” IUU, Nghệ An huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc. Với vai trò là lực lượng nòng cốt, những năm qua, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo các đơn vị phối hợp với lực lượng chức năng, chính quyền địa phương theo dõi, nắm chắc tình hình; tăng cường tuần tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện đấu tranh, ngăn chặn vi phạm; chủ động phối hợp Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 1, Bộ Tư lệnh Vùng 1 Hải quân, Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư tỉnh Nghệ An nắm tình hình tàu cá Nghệ An khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài, các tàu cá mất, ngắt kết nối VMS để có biện pháp kiểm tra, kiểm soát, tuyên truyền ngư dân chấp hành nghiêm quy định về khai thác hải sản trên biển.

Tại các đồn biên phòng tuyến biển, công tác tuyên truyền, kiểm soát cũng được các đơn vị tích cực triển khai.

Thiếu tá Đặng Xuân Quang, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Quỳnh Phương, Bộ đội Biên phòng Nghệ An cho biết những năm qua, đơn vị đã phối hợp với chính quyền địa phương, lực lượng chức năng tuyên truyền cho ngư dân nội dung, quy định về phòng, chống IUU để họ chấp hành khai thác hải sản hợp pháp, đúng quy định.

Cảng cá Lạch Cờn mỗi ngày có hàng trăm lượt tàu cá ra vào, đơn vị thành lập nhiều tổ tuyên truyền tập trung, tuyên truyền nhỏ lẻ đến từng chủ phương tiện, ký cam kết tới tận hộ gia đình để người dân nắm được các quy định của IUU, chấp hành nghiêm túc.

Lực lượng biên phòng Nghệ An tuần tra, đảm bảo an ninh biên giới tuyến biển. (Ảnh: Văn Tý/TTXVN)

Trung tá Trần Văn Thế, Chính trị viên Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Cửa Lò-Bến Thủy, Bộ đội Biên phòng Nghệ An cho biết quản lý địa bàn khá rộng với 26,5km đường bờ biển và 14 phường, xã ven biển của thành phố Vinh, huyện Nghi Lộc đòi hỏi đơn vị phải thường xuyên phối hợp với chính quyền địa phương làm tốt công tác hỗ trợ ngư dân, giúp họ nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình trong quá trình khai thác, hoạt động trên biển.

Tuy nhiên, hiện nay, hệ thống cầu cảng chưa được đầu tư nâng cấp; luồng lạch ra vào cảng Cửa Hội bồi lắng khiến tàu cá khó tiếp cận buộc phải neo đậu bên ngoài gây nhiều khó khăn trong công tác kiểm tra, kiểm soát.

Ngoài hỗ trợ ngư dân tuân thủ quy định, Bộ đội Biên phòng Nghệ An kiên quyết xử lý trường hợp vi phạm. Riêng năm 2024, đơn vị tuyến biển phối hợp với các lực lượng phát hiện, xử lý 191 vụ/36 đối tượng/146 chủ phương tiện, xử phạt vi phạm hành chính trên 4,3 tỷ đồng.

Theo Đại tá Hồ Quyết Thắng, Phó Chỉ huy trưởng Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An, hiện nay, công tác phối hợp của các cơ quan chức năng trong quản lý số tàu cá di chuyển từ địa phương này đến địa phương khác còn chưa chặt chẽ, gây khó khăn trong điều tra, xác minh thông tin và phối hợp xử lý đối với hành vi vi phạm.

Hầu hết phương tiện dưới 6m hoạt động đánh bắt nhưng không có giấy phép hành nghề khai thác do cấp có thẩm quyền cấp. Số phương tiện này thường xuyên thay đổi nghề khai thác, thời gian hoạt động trên biển ít, phạm vi hoạt động ở vùng ven bờ và thường xuyên neo đậu ở các bãi ngang nên việc chấp hành đăng ký xuất, nhập lạch, trình báo với Trạm Kiểm soát Biên phòng còn hạn chế.

Thời gian tới, bên cạnh tiếp tục phối hợp với lực lượng liên quan, chính quyền địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, phổ biến quy định pháp luật về hoạt động thủy sản, Luật Thủy sản 2017 và quy định về chống khai thác IUU.

Các địa phương và ngành chức năng phối hợp tổng kiểm tra, rà soát toàn bộ tàu cá trên địa bàn đảm bảo cấp giấy phép và cập nhật 100% dữ liệu tàu cá vào cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia, đồng thời, kiên quyết điều tra, xác minh, xử lý theo thẩm quyền 100% trường hợp vi phạm khai thác IUU, trọng tâm là tàu cá gửi thiết bị VMS sang tàu cá khác, tàu vận chuyển VMS của tàu cá khác, tàu cá ngắt kết nối VMS.../.