Biên giới lãnh thổ

Biển đói” và “biển cạn kiệt” là cụm từ khá phổ biến đối với ngư dân ở các tỉnh Nam Trung bộ. Suốt một thời gian dài, “nghề cá nhân dân” phát triển quy mô lớn, vượt sức chịu đựng của biển cả. Luật Thủy sản (sửa đổi) nhằm siết chặt công tác quản lý tàu đánh cá ở các ngư trường, để cho nguồn lợi thủy sản có thời gian “đẻ” và tái tạo phát triển.

Những chiếc tàu làm nghề mành chụp xa bờ lấy nhiên liệu tại cảng cá Hòn Rớ, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa, chuẩn bị đi chuyến biển mới. Ảnh: Hải Luận

Nghề câu cá ngừ đại dương đánh bắt theo luồng cá di chuyển. Từ tháng 11 đến tháng 4 âm lịch, khai thác ở vùng biển 116 độ kinh Đông, từ tháng 5 đến tháng 9, tàu dịch chuyển vào từ 110 đến 112 độ kinh Đông. Mùa gió Nam và mùa mưa bão, cá ngừ đã đi vào gần bờ và đi xuống phía dưới vùng biển Phú Quý, tỉnh Bình Thuận. Có hai vấn đề xảy ra: Thứ nhất, tàu phải theo đàn cá đánh bắt để khỏi bị lỗ tổn, nhưng không được hỗ trợ tiền dầu. Thứ hai, chấp hành cho tàu đánh cá ở vùng biển được phép khai thác, nắm chắc bị tổn lỗ nặng, được làm thủ tục hỗ trợ tiền dầu. Nếu gặp tàu “thiệt ăn thiệt làm”, họ sẽ chọn phương án thứ nhất, bởi vì tiền bán hải sản lớn hơn nhiều lần tiền hỗ trợ dầu.

Chính sách hỗ trợ phát triển thủy sản theo Quyết định 48/2010/QĐ-TTg và Nghị định 67/2014/NĐ-CP của Thủ tướng Chính phủ đã thực sự đi vào cuộc sống, trong đó, nhiều ngư dân được hỗ trợ nhiên liệu, mua bảo hiểm thân tàu và thuyền viên, được vay vốn với lãi suất ưu đãi để đóng tàu vươn khơi, bám biển dài ngày, khai thác thủy sản có hiệu quả hơn, đồng thời, góp phần bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Quá trình thực hiện đã nảy sinh một số vấn đề, có một số tàu không vì mục tiêu đi khai thác thủy sản thực sự, mà chỉ ra biển để bấm máy nhắn tin (ngư dân quen gọi “tàu nhắn tin”), hoàn thành “thủ tục” rồi lấy tiền hỗ trợ dầu.

Ông Võ Khắc Én, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Khánh Hòa giải thích: “Theo Luật Thủy sản và Nghị định 26/2019/NĐ-CP, quy định rất rõ vùng biển ven bờ, vùng lộng, vùng khơi. Đối với tàu đánh cá dài từ 15m trở lên, xếp vào danh mục tàu đánh cá xa bờ, loại tàu này chỉ được phép hoạt động vùng biển khơi. Nếu anh “nhảy” vào vùng lộng, vùng ven bờ khai thác là vi phạm luật. Nhà nước hỗ trợ chính sách cho tàu đánh cá xa bờ, để ngư dân đủ sức vươn khơi bám biển nhiều ngày trên biển, góp phần bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Cách làm này nhằm giảm tải cho vùng biển ven bờ, vùng lộng, tạo khoảng trống để nguồn lợi thủy sản tái tạo và phát triển”.

Theo thông tin từ ông Nguyễn Trọng Chánh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Khánh Hòa, tổ thẩm định chính sách hỗ trợ cho ngư dân gồm có: Đại diện ngành Thủy sản, BĐBP, Tài chính... đánh giá khách quan, dựa trên những quy định của pháp luật và thực tế tàu đánh cá hoạt động ngoài biển, thông qua nhật ký hành trình tàu cá, máy nhắn tin, máy giám sát hành trình gắn trên mỗi chiếc tàu xa bờ. Tỉnh Khánh Hòa đã có 400 chiếc tàu gắn máy giám sát hành trình.

Một vấn đề hết sức nan giải hiện nay là, số tàu, thuyền làm nghề giã nhũi, cào sò, giã cào, mành trũ (lưới mùng)... hoạt động ở ven bờ, vịnh đầm còn rất nhiều. Ông Võ Thiên Lăng, Phó Chủ tịch Hội Nghề cá Việt Nam, nói thẳng thắn: “Loại tàu giã cào nhỏ ven bờ đã vi phạm Luật Thủy sản về hủy hoại môi trường tầng đáy, tàu mành trũ vi phạm mắt lưới quá nhỏ. Các cơ quan quản lý Nhà nước ngừng cấp phép hoạt động những loại nghề này, để ngư dân chuyển đổi nghề. Nếu không sẽ tạo sự xung đột, loại tàu lớn chấp hành vươn ra khơi hoạt động, để nguồn lợi vùng biển gần bờ phát triển. Ngược lại, giã cào, mành trũ... vẫn tồn tại và phá hủy nguồn lợi”./.