Biên giới lãnh thổ

Xã Thổ Châu thuộc thành phố biển đảo Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang có vị trí đặc biệt quan trọng về quốc phòng, an ninh và phát triển kinh tế - xã hội vùng Đồng bằng sông Cửu Long, cả nước và khu vực. Sau 50 năm Thống nhất đất nước, đảo tiền tiêu này không chỉ là một phần quan trọng trong chiến lược bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc mà còn hướng đến một điểm đến du lịch sinh thái hấp dẫn với vẻ đẹp hoang sơ và hệ sinh thái đa dạng.

Ấp Bãi Ngự - Trung tâm xã đảo Thổ Châu. Ảnh: Hồng Đạt/TTXVN

Bi hùng đảo tiền tiêu

Xã Thổ Châu là một trong hai quần đảo của Phú Quốc, nằm ở cực Tây Nam Tổ quốc, với 8 đảo là hòn Thổ Chu, hòn Nhạn, hòn Xanh, hòn Từ, hòn Cao Cát, hòn Cái Bàn, hòn Đá Bạc, hòn Khô và một số đảo đá ngầm. Xã có vùng biển lịch sử tiếp giáp Campuchia và Thái Lan, cách trung tâm thành phố Phú Quốc hơn 100 km về hướng Tây Nam, cách thành phố Rạch Giá khoảng 220 km, tổng diện tích tự nhiên 13,98 km², trong đó Thổ Chu là đảo lớn nhất, diện tích khoảng 12,4 km².

Sau ngày miền Nam giải phóng (30/4/1975), một số quần đảo trên vùng biển Tây Nam, trong đó có quần đảo Thổ Châu, lực lượng của ta chưa kịp tiếp quản. Lợi dụng tình hình đó, ngày 10/5/1975, quân Khmer đỏ đưa quân chiếm đảo chính Thổ Chu, bắt khoảng 500 người dân đưa sang Campuchia thảm sát. Đây là một trang bi hùng trong lịch sử của người dân Kiên Giang, không chỉ là nỗi đau mà còn là lời nhắc nhở về sự hy sinh, lòng kiên cường của nhân dân trong bảo vệ lãnh thổ và chủ quyền quốc gia.

Trước tình hình trên, Quân chủng Hải quân phối hợp Quân khu 9 và các lực lượng địa phương tiến công, đánh tái chiếm các đảo thuộc Thổ Châu. Đến ngày 27/5/1975, đảo Thổ Châu hoàn toàn giải phóng. Năm 1977, Khmer đỏ tập kích đảo Thổ Chu một lần nữa nhưng đã bị đánh bại hoàn toàn.

Xác định tầm quan trọng của quần đảo Thổ Châu trong quốc phòng và an ninh, ngày 15/2/1993, UBND tỉnh Kiên Giang thành lập Ban Chỉ đạo xã mới Thổ Châu lâm thời, tổ chức đưa dân ra đảo sinh sống. Đợt đầu tiên có 6 gia đình với 30 nhân khẩu từ huyện Kiên Hải ra đảo Thổ Châu lập nghiệp, sau đó, tiếp tục đưa dân ra đảo này. Đến ngày 24/4/1993, Thủ tướng Chính phủ ra Nghị định số 19/NĐ-CP về việc thành lập xã Thổ Châu, thuộc huyện Phú Quốc (nay là thành phố biển đảo Phú Quốc).

Lãnh đạo tỉnh Kiên Giang nhấn mạnh, quần đảo Thổ Châu nằm ở vị trí tiền tiêu tiếp giáp đường hàng hải quốc tế, có vị trí chiến lược về quốc phòng, an ninh vùng biển cực Tây Nam Tổ quốc, nằm trong khu vực phòng thủ của tỉnh, Quân khu 9 và cả nước. Sau 50 năm thống nhất đất nước, qua 32 năm hình thành và phát triển, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thổ Châu vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách, đoàn kết, chung sức, chung lòng từng bước đưa xã đảo này đi lên trước đầu sóng, ngọn gió, thể hiện sức mạnh kiên cường trong bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Đi lên từ xuất phát điểm thấp

Xã Thổ Châu hiện có hơn 500 hộ với trên 1.830 người dân sinh sống bằng các ngành nghề sản xuất, kinh doanh phục vụ hậu cần nghề cá, sơ chế mực, cá cơm khô, khai thác đánh bắt và nuôi trồng thủy sản và chăn nuôi, trồng trọt…

Từ một xã đảo có điểm xuất phát thấp, cơ sở hạ tầng gần như không có, nay hệ thống đường giao thông quanh đảo được bê tông hóa, đi lại thuận tiện. Trường học, trạm y tế khang trang, nguồn điện 24/24 giờ, các mạng di động phủ sóng tới đảo phục vụ tốt việc học tập của con em, khám điều trị bệnh và sinh hoạt của người dân.

Ông Đỗ Văn Dừng, Bí thư, Chủ tịch UBND xã Thổ Châu chia sẻ, cuộc sống người dân trên đảo được Đảng, Nhà nước quan tâm chăm lo, ngày càng cải thiện. Năm 2024, xã chỉ còn một hộ nghèo và 5 hộ cận nghèo, các nhu cầu thiết yếu của người dân được đáp ứng tốt hơn, nhà ở kiên cố và bán kiên cố chiếm trên 70%, tỷ lệ hộ sử dụng điện đạt 100% và sử dụng nước hợp vệ sinh 98,9%.

Đặc biệt là một đảo xa cách đất liền hàng trăm cây số, công tác chăm sóc sức khỏe cho nhân dân có nhiều tiến bộ, nhất là mô hình y tế quân - dân y kết hợp phát huy hiệu quả.

Xã phối hợp chặt chẽ với đơn vị lực lượng vũ trang đóng quân trên địa bàn, làm tốt công tác bảo vệ chủ quyền, an ninh vùng biển Tây Nam Tổ quốc.

Nhiều người dân tại đảo Thổ Châu bày tỏ, mặc dù chưa bằng đất liền nhưng so với 10 năm trở về trước, đời sống nhân dân khá đủ đầy. Tuy vậy, khó khăn nhất là việc đi lại giữa đất liền và đảo. Do đó, cần đầu tư mạnh để giao thông đi lại nhanh chóng, an toàn, thuận tiện, mở ra cơ hội phát triển cho Thổ Châu nhanh hơn, nhất là du lịch.

Là địa phương tiền đồn trọng yếu trong thế trận phòng thủ biển đảo phía Tây Nam, các đơn vị lực lượng vũ trang ở đây quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của cấp trên; thực hiện tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, 100% cán bộ, chiến sỹ luôn an tâm công tác, chấp hành tốt kỷ luật quân đội, pháp luật Nhà nước, khắc phục mọi khó khăn, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Trung tá Danh Hiếu, Chính trị viên Đồn Biên phòng Thổ Châu chia sẻ, đơn vị phối hợp các lực lượng tuần tra, quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo, giữ gìn an ninh trật tự trên địa bàn. Đơn vị tổ chức tốt các mô hình “Vận động ngư dân không khai thác hải sản trái phép bằng xung điện và thuốc nổ”, “Vận động nhân dân bảo vệ môi trường, trồng cây phủ xanh Hòn Nhạn” …

Năm 2024, đơn vị tổ chức tuyên truyền, phát 4.000 tờ rơi, trao tặng 300 ảnh Bác Hồ, 600 lá cờ Tổ quốc cho ngư dân vươn khơi bám biển; trích quỹ tăng gia sản xuất và vận động nhà tài trợ phối hợp tặng quà cho hộ dân, học sinh hoàn cảnh khó khăn trên đảo; phụng dưỡng một thân nhân liệt sỹ với mức 1 triệu đồng/tháng và hỗ trợ 5 cháu (500.000 đồng/tháng/cháu) trong chương trình “Nâng bước em tới trường - Con nuôi đồn Biên phòng”. Các hoạt động góp phần nâng cao nhận thức cho nhân dân, chấp hành tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, bà con luôn an tâm bám đảo, bám biển, xây dựng đảo tiền tiêu, thế trận biên phòng toàn dân vững mạnh.

Trong chiến lược phát triển toàn diện kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng, cùng với đảm bảo vai trò tiền tiêu, lá chắn phía biển Tây Nam Tổ quốc, tỉnh Kiên Giang hướng đến phát triển Thổ Châu thành đảo du lịch, nghỉ dưỡng thân thiện trên cơ sở yếu tố đặc thù về biển đảo, tạo động lực nhằm thúc đẩy ngành nghề khác phát triển.

Lãnh đạo thành phố Phú Quốc chia sẻ, Thổ Châu có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế, nhất là du lịch, bởi quần đảo này giữ nguyên nét hoang sơ, rừng nguyên sinh bao phủ. Rừng chiếm 80% diện tích quần đảo, với hệ thực vật đa dạng trên 200 loài.

Trên đảo còn có ngôi đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các chiến sỹ hy sinh trong bảo vệ, xây dựng đảo và là nơi tưởng niệm hơn 500 người dân vô tội bị quân Khmer đỏ giết hại sau những Ngày giải phóng miền Nam.

Tỉnh Kiên Giang tập trung nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng cơ sở trên xã đảo Thổ Châu như: Đường giao thông, cảng biển, hệ thống điện, nước và viễn thông để cải thiện điều kiện sống và làm việc cho người dân. Đặc biệt cải thiện phương tiện ra đảo và ngược lại an toàn, nhanh chóng, thuận tiện để đưa đón khách du lịch đến Thổ Châu. Mặt khác, đảo phát huy tiềm năng kinh tế biển, nuôi trồng và khai thác thủy sản, du lịch biển và dịch vụ hậu cần nghề cá… tạo ra nhiều cơ hội việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.

Trong phát triển du lịch, địa phương chú trọng bảo vệ môi trường, đặc biệt là bảo vệ rừng, hệ sinh thái biển, duy trì nguồn tài nguyên thiên nhiên, thu hút du khách đến tham quan, du lịch. Thổ Châu thu hút, mời gọi đầu tư xây dựng các khu du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng và khám phá biển đảo gắn với đẩy mạnh quảng bá hình ảnh Thổ Châu như một điểm đến du lịch hấp dẫn đối với du khách.