Biên giới lãnh thổ

Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia Nguyễn Quý Bính khẳng định, bài học quan trọng nhất trong đàm phán về biên giới lãnh thổ là công tác chuẩn bị.

Xin ông chia sẻ một số kỷ niệm đáng nhớ trong quá trình làm công tác biên giới lãnh thổ, đặc biệt khi giữ vai trò Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia?

Kỷ niệm đáng nhớ trong quá trình làm công tác biên giới lãnh thổ có nhiều, nhưng tôi nhớ nhất là những lần đi thị sát thực tế biên giới ở các điểm chốt. Nhiều chuyến đi đến các vùng xa rất vất vả nhưng cũng đầy tự hào khi được đến nơi biên cương, gặp gỡ người dân và các chiến sĩ đồn biên phòng, từ đó nắm rõ thêm tình hình để đối chiếu với phương án đàm phán.

Ảnh: Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới quốc gia Nguyễn Quý Bính phát biểu tại Tọa đàm “Ủy ban Biên giới quốc gia - 50 năm vì sự nghiệp biên giới lãnh thổ” ngày 9/9. (Ảnh: Thành Long)

Kỷ niệm đáng nhớ thứ hai là những lần được trực tiếp tham dự cuộc họp Bộ Chính trị trình xin phê duyệt phương án đàm phán của ta hay các cuộc họp báo cáo kết quả đàm phán. Mỗi phương án xin trình duyệt đều phản ánh cả quá trình nghiên cứu, đề xuất chủ trương, thống nhất ý kiến nội bộ giữa các bộ, ngành hữu quan, và rà soát lại phương án tối ưu.

Tôi có vinh dự được làm trưởng nhóm chuyên viên trong các vòng đàm phán (với Indonesia và Trung Quốc trong giai đoạn đầu, với Thái Lan trong toàn bộ quá trình, và với Lào, Campuchia trong thời kỳ sau này). Vì vậy, tôi cũng phải bao quát tình hình, nắm vững từng phương án trong mỗi giai đoạn thảo luận và thể hiện thành công trên bàn đàm phán trực tiếp với phía bạn.

Đâu là những bài học quan trọng về nghệ thuật đàm phán mà ông đúc rút được sau chặng đường gắn bó với công tác biên giới lãnh thổ?

Bài học quan trọng nhất trong mọi cuộc đàm phán, nhất là đàm phán về biên giới lãnh thổ, đó là công tác chuẩn bị. Công tác chuẩn bị phải rất tỉ mỉ và đòi hỏi nhiều công sức, bao gồm các bước: Xác định rõ mục tiêu của ta trong đàm phán, đặc biệt là về các vấn đề mấu chốt (cần có chủ trương rõ ràng và đồng thuận cao trong nội bộ các ngành); xác định thứ tự các vấn đề ưu tiên; từ đó xây dựng lập luận để đàm phán; nắm rõ lợi ích của ta trong từng vấn đề và có các phương án thay thế; nắm vững giới hạn, kể cả “điểm chốt” không thể vượt qua.

Đồng thời, cần phân tích và hiểu rõ mục tiêu, lợi ích, giới hạn và lựa chọn của phía đối phương; biết rõ người đối thoại với mình là ai; hiểu được tác động xã hội của cuộc đàm phán; lựa chọn cách thức trình bày các vấn đề của ta cả về thực chất và trình tự sao cho phù hợp. Trong công tác chuẩn bị, cũng cần đi sâu tìm hiểu lịch sử tranh chấp và vận dụng tốt các khía cạnh pháp lý có lợi. Thông thường, khi trao đổi “chương trình nghị sự” hoặc đề mục các vấn đề đàm phán với phía bạn, ta cũng đã sơ bộ nắm được mục tiêu, lợi ích, thứ tự ưu tiên và ý đồ của họ.

Theo ông, lớp cán bộ ngoại giao trẻ cần làm gì để tiếp tục kế thừa, phát huy những thành quả mà thế hệ đi trước đã dày công xây dựng trong công tác biên giới lãnh thổ?

Thế hệ cán bộ ngoại giao trẻ hiện nay có nhiều ưu điểm và lợi thế hơn chúng tôi ngày xưa. Quan trọng nhất là các bạn duy trì lòng yêu nghề và tâm huyết với công việc mình đang làm, đặc biệt trong công tác biên giới lãnh thổ vốn luôn rất phức tạp và vất vả.

Xin trân trọng cảm ơn ông.