Biên giới lãnh thổ

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn. (Ảnh: Thống Nhất/TTXVN)

Từ ngày 21 đến 24/11/2024, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Việt Nam thăm chính thức Vương quốc Campuchia, tham dự Hội nghị toàn thể lần thứ 12 của Hội nghị quốc tế các đảng chính trị châu Á (ICAPP) và Phiên họp toàn thể lần thứ 11 của Nghị viện Quốc tế vì Bao dung và Hòa bình (IPTP) theo lời mời của Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia Samdech Techo Hun Sen, Chủ tịch Quốc hội Campuchia Samdech Khuon Sudary và Chủ tịch Ủy ban Thường trực Hội nghị quốc tế các đảng chính trị châu Á Chung Eui-yong.

Đây là chuyến thăm chính thức Campuchia đầu tiên của đồng chí Trần Thanh Mẫn trên cương vị Chủ tịch Quốc hội Việt Nam.

Chuyến thăm một lần nữa khẳng định Đảng, Nhà nước Việt Nam luôn coi trọng việc tăng cường, củng cố mối quan hệ đoàn kết hữu nghị hợp tác giữa các nước láng giềng, trong đó có Vương quốc Campuchia, cũng như thể hiện trách nhiệm và phát huy vai trò là thành viên tích cực trong cộng đồng quốc tế.

Quan hệ Việt Nam-Campuchia đạt được nhiều thành tựu nổi bật

Ngày 24/6/1967, Việt Nam và Campuchia chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. Kể từ đó đến nay, mối quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam và Campuchia không ngừng được vun đắp và phát triển theo thời gian.

Năm 2005, lãnh đạo cấp cao hai nước đã thống nhất đề ra phương châm mới trong phát triển quan hệ song phương là “láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài.” Với định hướng đó, quan hệ hai nước đã không ngừng được củng cố và phát triển trên mọi lĩnh vực.

Lãnh đạo cấp cao hai nước duy trì hoạt động thăm, tiếp xúc và trao đổi dưới nhiều hình thức, gần đây là cuộc gặp giữa Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam và Ban Thường vụ Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) (tháng 2/2023); Cuộc gặp cấp cao giữa Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) Samdech Techo Hun Sen và Tổng Bí thư Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith (ngày 6/9/2023);

Cuộc ăn sáng và làm việc giữa ba Thủ tướng Việt Nam-Campuchia-Lào tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 43 (Indonesia, tháng 9/2023) và tại Hội nghị cấp cao kỷ niệm 50 năm quan hệ ASEAN-Nhật Bản (Nhật Bản, tháng 12/2023);

Chủ tịch Quốc hội Campuchia Samdech Khuon Sudary thăm chính thức Việt Nam (tháng 12/2023); Thủ tướng Campuchia Samdech Moha Bovor Thipadei Hun Manet thăm chính thức Việt Nam (tháng 12/2023);

Chuyến thăm cấp Nhà nước Campuchia của Chủ tịch nước Tô Lâm (tháng 7/2024); Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm gặp Quốc vương Campuchia Norodom Sihamoni trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao Cộng đồng Pháp ngữ lần thứ 19 tại Pháp (tháng 10/2024);

Gần đây nhất là cuộc gặp của Thủ tướng Phạm Minh Chính với Thủ tướng Campuchia Samdech Moha Bovor Thipadei Hun Manet nhân chuyến tham dự Hội nghị GMS 8, ACMECS 10 và CLMV 11 tại Trung Quốc (tháng 11/2024).

Các cuộc gặp gỡ, trao đổi trực tiếp của lãnh đạo cấp cao hai nước đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc dẫn dắt và định hướng cho quan hệ giữa hai nước.

Gần đây, trong chuyến thăm cấp Nhà nước Campuchia của Chủ tịch nước Tô Lâm, nay là Tổng Bí thư Tô Lâm, (ngày 12 và 13/7/2024), lãnh đạo hai nước nhất trí thúc đẩy và tăng cường đoàn kết, tin cậy và hiểu biết lẫn nhau, đưa hợp tác song phương ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả. Hai bên đặc biệt nhấn mạnh tinh thần đoàn kết, gắn bó, hữu nghị và cần tiếp tục tuyên truyền cho thế hệ trẻ về giá trị và lịch sử của quan hệ hai nước.

Trong các cuộc hội đàm, hội kiến, Lãnh đạo Campuchia nhấn mạnh nhân dân Campuchia luôn khắc ghi sự giúp đỡ và hy sinh của Việt Nam trong việc giúp Campuchia thoát khỏi nạn diệt chủng Pol Pot và hồi sinh đất nước. Hai bên nhất trí triển khai mạnh mẽ hơn nữa hợp tác kinh tế-thương mại-đầu tư, quốc phòng-an ninh, hợp tác biên giới, nguồn lao động, giao lưu nhân dân. Hai bên nhất trí tích cực hỗ trợ nhau xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, đồng thời hội nhập quốc tế sâu rộng, hiệu quả.

Nhân dịp này, Thông tấn xã Việt Nam và hãng Thông tấn quốc gia Campuchia AKP cũng đã ký Thỏa thuận hợp tác nghiệp vụ trên lĩnh vực thông tin, truyền thông nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển hiện nay của báo chí trong kỷ nguyên công nghệ số; góp phần củng cố mối quan hệ láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống.

Cùng với đó, hợp tác trong an ninh-quốc phòng giữa hai nước ngày càng đi vào chiều sâu, trở thành trụ cột hợp tác vững chắc, góp phần quan trọng vào việc giữ vững ổn định, an ninh, chính trị, xã hội ở mỗi nước.

Ngoài ra, các cơ chế hợp tác song phương quan trọng như Ủy ban hỗn hợp về Hợp tác Kinh tế, Văn hóa, Khoa học và Kỹ thuật; Hội nghị hợp tác và phát triển các tỉnh biên giới… được tổ chức thường xuyên và tiếp tục phát huy hiệu quả.

Ngoài cơ chế hợp tác song phương, hai nước còn có các cơ chế hợp tác đa phương mà hai bên cùng tham gia. Hai nước phối hợp chặt chẽ với nhau tại các diễn đàn quốc tế, khu vực và tiểu vùng, nhất là Liên hợp quốc và ASEAN... góp phần nâng cao uy tín và vị thế của mỗi nước ở khu vực và trên thế giới.

Trên nền tảng quan hệ chính trị tốt đẹp, hai bên chủ động, tích cực đẩy mạnh các lĩnh vực hợp tác song phương một cách thiết thực, hiệu quả.

Kể từ khi ký kết Hiệp định kinh tế-thương mại Việt Nam-Campuchia năm 1998 đến nay, quan hệ thương mại, đầu tư giữa hai nước phát triển mạnh mẽ, đóng vai trò quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của mỗi nước. Kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam-Campuchia cũng có những bước phát triển vượt bậc, tăng trưởng trung bình hơn 20% trong giai đoạn 2015-2022 và vượt 10 tỷ USD vào năm 2022.

Năm 2023, mặc dù chịu tác động bởi suy thoái kinh tế toàn cầu, song kim ngạch thương mại giữa hai nước vẫn giữ mức cao, đạt 8,57 tỷ USD. Trong 10 tháng năm 2024, kim ngạch thương mại hai chiều đạt 8,35 tỷ USD. Hai nước đặt mục tiêu kim ngạch thương mại song phương sớm đạt 20 tỷ USD trong thời gian tới.

Về đầu tư, Việt Nam tiếp tục đứng đầu ASEAN và trong tốp 5 nước có đầu tư trực tiếp lớn nhất tại Campuchia với 205 dự án đầu tư còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký đạt 2,94 tỷ USD (tính đến tháng 7/2024). Ở chiều ngược lại, Campuchia có 38 dự án đầu tư với tổng vốn đăng ký 76,8 triệu USD tại Việt Nam (tính đến tháng 10/2024).

Cửa khẩu Xa Mát là đầu mối giao thương với Campuchia. (Ảnh: Giang Phương/TTXVN)

Theo Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Campuchia Nguyễn Huy Tăng, bên cạnh những lĩnh vực hợp tác truyền thống mà hai bên đã duy trì phát triển lâu nay, có rất nhiều cơ hội để hai bên có thể tiếp tục mở rộng hợp tác. Ví dụ hợp tác về công nghệ cao, công nghệ số, công nghệ sạch, công nghệ xanh, chuyển đổi số, công nghiệp chế biến, công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI)... Đó là những lĩnh vực sẽ thu hút và thúc đẩy sự quan tâm của các doanh nghiệp hai nước đầu tư vào thị trường của nhau và các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào hai nước.

Ngoài ra, hợp tác trong các lĩnh vực giáo dục, giao thông-vận tải, văn hóa-xã hội, du lịch, khoa học-kỹ thuật giữa hai nước cũng luôn được quan tâm đẩy mạnh.

Công tác giải quyết giấy tờ pháp lý cho người gốc Việt tại Campuchia có bước tiến mới, là tiền đề cho việc tạo điều kiện ngày một tốt hơn cho cộng đồng người gốc Việt sinh sống, làm ăn ở Campuchia.

Hợp tác kênh Nghị viện ngày càng hiệu quả

Trong tổng thể quan hệ tốt đẹp trên các kênh Đảng và Nhà nước, quan hệ giữa Quốc hội Việt Nam với Quốc hội, Thượng viện Campuchia không ngừng phát triển.

Kể từ thời điểm lần đầu ký Thỏa thuận hợp tác giữa hai Quốc hội vào năm 2007 đến nay, Thỏa thuận đã được sửa đổi, bổ sung và ký mới vào năm 2022 cho phù hợp với tình hình thực tế của quan hệ giữa hai Quốc hội. Theo đó, hai bên đã tập trung trao đổi nhiều biện pháp cụ thể nhằm thúc đẩy hợp tác giữa các cơ quan chuyên trách của hai Quốc hội, tạo thuận lợi cho nghị sỹ hai nước giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, chuyên môn trong lĩnh vực lập pháp, giám sát và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước; cùng phối hợp thúc đẩy các chính sách pháp luật để hỗ trợ doanh nghiệp, kiều dân, người lao động hai nước sinh sống, học tập và kinh doanh tại mỗi nước.

Theo Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Campuchia Nguyễn Huy Tăng, thời gian qua, Quốc hội Việt Nam và Quốc hội, Thượng viện Campuchia vẫn duy trì, không ngừng phát triển mối quan hệ hợp tác hiện có. Dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Thượng viện Samdech Techo Hun Sen và Chủ tịch Quốc hội Samdech Rathsapheahika Thipadei Khuon Sudary, hai cơ quan lập pháp của Campuchia đang đẩy mạnh các hoạt động hợp tác với cơ quan lập pháp của các nước, trong đó có Quốc hội Việt Nam. Đáng chú ý, ngay sau khi thành lập vào tháng 4/2024, Thượng viện Campuchia khóa mới đã thành lập các Nhóm Thượng nghị sỹ phụ trách hợp tác với 5 tổ chức liên nghị viện quốc tế, cũng như các Nhóm Thượng nghị sỹ hữu nghị Campuchia với các cơ quan lập pháp và tổ chức mặt trận của 11 quốc gia trên thế giới, trong đó có Quốc hội Việt Nam, tạo tiền đề thuận lợi cho việc tăng cường hợp tác sâu rộng, thực chất và hiệu quả hơn nữa giữa cơ quan nghị viện của hai nước.

Không chỉ hợp tác song phương, quan hệ hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam với Quốc hội Lào và Quốc hội Campuchia cũng luôn được chú trọng, góp phần quan trọng củng cố và phát triển quan hệ hữu nghị truyền thống giữa ba nước.

Một dấu mốc lịch sử trong hợp tác nghị viện giữa ba nước là việc ký Tuyên bố chung thống nhất nâng cấp cơ chế Hội nghị giữa các Ủy ban của Quốc hội ba nước thành “Hội nghị cấp cao Quốc hội ba nước Campuchia-Lào-Việt Nam.” Tuyên bố này được ký trong khuôn khổ của Đại hội đồng Liên nghị viện các quốc gia Đông Nam Á lần thứ 43 (AIPA-43), ngày 20/11/2022, tại thủ đô Phnom Penh (Campuchia).

Ba nước thống nhất Hội nghị cấp cao Quốc hội ba nước được tiến hành 2 năm/lần do Chủ tịch Quốc hội ba nước chủ trì trên cơ sở luân phiên theo thứ tự bảng chữ cái, với Hội nghị đầu tiên đã được Quốc hội Lào chủ trì tổ chức tại Thủ đô Vientiane vào đầu tháng 12/2023.

Ngoài ra, hai nước Việt Nam-Campuchia cũng luôn tăng cường phối hợp chặt chẽ, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn khu vực và thế giới, như: Đại hội đồng Liên nghị viện ASEAN (AIPA), Đại hội đồng Liên nghị viện thế giới (IPU), Diễn đàn Nghị viện châu Á-Thái Bình Dương (APPF)…, các đoàn đại biểu Quốc hội hai nước đã tăng cường trao đổi và tham vấn, phối hợp lập trường về những vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm.

Tiếp tục đưa quan hệ hai nước đi vào giai đoạn phát triển mới

Chuyến thăm chính thức Vương quốc Campuchia, tham dự Hội nghị toàn thể lần thứ 12 của Hội nghị quốc tế các đảng chính trị châu Á (ICAPP) và Phiên họp toàn thể lần thứ 11 của Nghị viện Quốc tế vì Bao dung và Hòa bình (IPTP) của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn từ ngày 21 đến 24/11/2024 là một sự kiện mang nhiều ý nghĩa quan trọng.

Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh năm 2024 hai nước đã tổ chức nhiều sự kiện: kỷ niệm 45 năm chiến thắng chế độ diệt chủng (7/1/1979-7/1/2024), 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954-7/5/2024) và ký kết Hiệp định Geneva về đình chỉ chiến tranh, lập lại hòa bình ở Đông Dương (21/7/1954-21/7/2024), kỷ niệm 57 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Campuchia (24/6/1967-24/6/2024).

Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Lê Thu Hà, đây là chuyến thăm chính thức Campuchia đầu tiên của đồng chí Trần Thanh Mẫn trên cương vị Chủ tịch Quốc hội Việt Nam, khẳng định chính sách đối ngoại của Đại hội Đảng lần thứ XIII, trong đó dành ưu tiên cao cho mối quan hệ "láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài" với Campuchia, thể hiện sự tin cậy, gắn bó giữa lãnh đạo cấp cao hai nước cũng như giữa cá nhân Chủ tịch Quốc hội Việt Nam với lãnh đạo cấp cao Campuchia, góp phần triển khai thực hiện các Thỏa thuận cấp cao, nhất là kết quả của các Cuộc gặp thường niên giữa Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam với Ban Thường vụ Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) cũng như Cuộc gặp cấp cao Người đứng đầu ba Đảng Việt Nam-Campuchia-Lào, thúc đẩy kết quả chuyến thăm cấp Nhà nước tới Campuchia của Chủ tịch nước Tô Lâm (nay là Tổng Bí thư Tô Lâm) hồi tháng 7/2024.

Chuyến thăm cũng nhằm tiếp tục đưa quan hệ Việt Nam-Campuchia đi vào giai đoạn phát triển mới trên cơ sở bình đẳng, cùng có lợi, hợp tác hiệu quả, tôn trọng lợi ích của nhau; đề ra phương hướng và biện pháp lớn nhằm nâng cao hiệu quả, tạo động lực mới cho quan hệ hợp tác kinh tế, tăng cường kết nối giữa hai nước trong thời gian tới; góp phần củng cố tin cậy chiến lược và làm sâu sắc hơn quan hệ hai nước, thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam với Quốc hội và Thượng viện Vương quốc Campuchia; tăng cường giao lưu, tiếp xúc giữa các ủy ban và nhóm nghị sỹ hữu nghị hai nước cũng như phối hợp hành động tại các diễn đàn liên nghị viện quốc tế và khu vực.

Đại sứ Việt Nam tại Vương quốc Campuchia Nguyễn Huy Tăng cho biết dự kiến trong khuôn khổ chuyến thăm lần này, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn sẽ cùng với người đồng cấp Campuchia là Samdech Moha Rathsapheathika Thipadei Khuon Sudary đồng chủ trì lễ khánh thành tòa nhà hành chính mới của Quốc hội Campuchia. Đây là công trình do Việt Nam tài trợ, được xem là biểu tượng của tình hữu nghị giữa hai nước.

Ngoài ra, việc Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn thay mặt Đảng và Quốc hội Việt Nam tham dự hai hội nghị quốc tế được tổ chức tại Vương quốc Campuchia lần này là Hội nghị ICAPP 12 và Hội nghị IPTP 11 thể hiện sự coi trọng vai trò của nước chủ nhà Campuchia; mặt khác cũng thể hiện vai trò, vị thế và uy tín của Việt Nam không ngừng được nâng cao trên trường quốc tế.

Theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Lê Thu Hà, việc Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đại diện Đảng ta tham dự Hội nghị quốc tế các đảng chính trị châu Á (ICAPP) lần thứ 12 nhằm đẩy mạnh sự tham gia đóng góp tích cực của Đảng Cộng sản Việt Nam tại ICAPP, thúc đẩy quan hệ với các đảng chính trị châu Á, đóng góp vào các vấn đề chung của khu vực; tăng cường quan hệ giữa Đảng ta với với Đảng Nhân dân Campuchia (CPP), thể hiện sự coi trọng đối với lãnh đạo Đảng, Nhà nước Campuchia.

Đồng thời, việc Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tham dự Phiên họp toàn thể lần thứ 11 của Nghị viện Quốc tế vì Bao dung và Hòa bình (IPTP) với tư cách khách mời của nước chủ nhà nhằm thể hiện sự ủng hộ và thiện chí đối với nước chủ nhà Campuchia, nhất là trong nhiệm kỳ Campuchia là Chủ tịch IPTP; qua đó, góp phần tăng cường củng cố, phát triển mối quan hệ hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện giữa hai Quốc hội nói riêng và hai nước nói chung.

Thông qua các hoạt động này, Việt Nam khẳng định sẵn sàng tham gia các diễn đàn quốc tế và khu vực để có thể phát huy vai trò và đóng góp của mình cho những vấn đề toàn cầu và khu vực, vì một thế giới hòa bình và vì hạnh phúc của nhân loại./.