Biên giới lãnh thổ

Tara Davenport, Giám đốc chương trình luật và chính sách đại dương, Trung tâm Luật quốc tế, Đại học Quốc gia Singapore trả lời phỏng vấn bên lề Đối thoại Biển lần thứ 14 ngày 7/5 do Học viện Ngoại giao Việt Nam phối hợp với Quỹ Konrad-Adenauer-Stiftung (KAS) và Đại sứ quán Australia tại Việt Nam đồng tổ chức.

Tara Davenport, Giám đốc chương trình luật và chính sách đại dương, Trung tâm Luật quốc tế, Đại học Quốc gia Singapore phát biểu trong Đối thoại. Ảnh: Ngọc Anh.

Đâu là những bước tiến nổi bật của Tòa án Luật biển Quốc tế (ITLOS) gần 30 năm qua trong củng cố trật tự pháp lý trên biển, thưa bà?

Tôi cho rằng ITLOS giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc củng cố trật tự pháp lý trên biển. Là một Tòa án thường trực được thành lập theo Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS), ITLOS có nhiệm vụ giải quyết các tranh chấp liên quan đến việc hiểu và áp dụng Công ước này. Với thẩm quyền đặc biệt của mình, ITLOS có thể đưa ra cách diễn giải mang tính ràng buộc pháp lý đối với các điều khoản của UNCLOS - vốn thường được viết bằng ngôn ngữ khái quát như nhiều công ước quốc tế khác, dễ dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau và phát sinh tranh chấp.

ITLOS đã đưa ra những phán quyết quan trọng liên quan đến nhiều vấn đề pháp lý trong phạm vi thẩm quyền tài phán tranh chấp, thẩm quyền tư vấn...

Thông qua những hoạt động trên, Tòa đã làm rõ các nguyên tắc chung của UNCLOS, mang lại sự minh bạch và qua đó đóng góp vào việc củng cố trật tự pháp lý của các đại dương.

Đối thoại Biển lần thứ 14 diễn ra với chủ đề “Cơ chế giải quyết tranh chấp trong Công ước Liên hợp quốc về Luật biển 1982: Vai trò, Hiệu lực, Hiệu quả”. Xin bà đánh giá về vai trò của Hội thảo trong tăng cường hiệu quả của cơ chế UNCLOS trong giải quyết tranh chấp biển, giữ gìn hòa bình và an ninh khu vực?

Hội thảo quy tụ các học giả, nhà hoạch định chính sách và quan chức chính phủ trong khu vực và quốc tế để cùng nhìn lại vai trò của UNCLOS cũng như các cơ chế giải quyết tranh chấp mà Công ước quy định, đồng thời thảo luận về những vấn đề nổi bật nảy sinh kể từ khi Công ước được thông qua.

Hơn hết, việc giữ gìn hòa bình và trật tự pháp lý trên biển đòi hỏi phải có sự trao đổi thường xuyên, liên tục giữa tất cả các bên tham gia quản lý đại dương, và Đối thoại Biển ngày hôm nay chính là diễn đàn quan trọng để thúc đẩy những cuộc trao đổi như vậy.

Là một quốc gia ven biển, Việt Nam có thể đóng góp như thế nào cho việc nâng cao hiệu quả của các cơ chế giải quyết tranh chấp quốc tế?

Tôi thấy rằng Việt Nam luôn tích cực tham gia vào quá trình phát triển luật biển, từ các cuộc đàm phán về UNCLOS cho đến các cuộc đàm phán về Hiệp định bảo tồn và sử dụng bền vững đa dạng sinh học biển tại vùng nằm ngoài quyền tài phán quốc gia (BBNJ).

Là một quốc gia ven biển có nhiều lợi ích gắn liền với đại dương, Việt Nam đang đóng vai trò quan trọng trong việc thực thi các nghĩa vụ theo UNCLOS và góp phần duy trì trật tự pháp lý trên các đại dương.

Hay như việc đề cử PGS.TS. Nguyễn Thị Lan Anh, Phó Giám đốc Học viện Ngoại giao, làm ứng cử viên cho Tòa án ITLOS thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam đối với các cơ chế giải quyết tranh chấp theo UNCLOS. Việc đề cử này cũng là một dấu mốc quan trọng đối với khu vực Đông Nam Á.

Với kiến thức sâu rộng về luật pháp quốc tế và luật biển, cùng với nhiều năm kinh nghiệm hoạt động ngoại giao đại diện cho Việt Nam, tôi tin tưởng rằng PGS. TS Nguyễn Thị Lan Anh sẽ có những đóng góp quan trọng cho ITLOS.

Xin trân trọng cảm ơn bà.