Áo dài Tày và câu chuyện bảo tồn trang phục dân tộc thời đại 4.0

03/06/2021 09:18

Mỗi dân tộc đều có một trang phục truyền thống của riêng mình, đó vừa là sản phẩm sáng tạo của dân tộc từ quá khứ đến hiện tại, vừa là một trong những giá trị được lưu giữ, truyền bá, góp phần làm nên bản sắc văn hoá dân tộc. Trang phục truyền thống của người Tày cũng không ngoại lệ.

Nét đẹp áo dài Tày

Theo số liệu điều tra dân số năm 2019, dân tộc Tày có hơn 1,85 triệu người, sinh sống chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta, là dân tộc thiểu số (DTTS) có số dân đông nhất. Văn hoá truyền thống của người Tày có nhiều nét đặc sắc, trong đó có trang phục truyền thống .

Nếu phụ nữ người Dao, người Thái, người Chăm, người Mông … có trang phục khá cầu kỳ, nhiều màu sắc và chi tiết thì trang phục của phụ nữ người Tày lại vô cùng đơn giản. Đó là chiếc áo dài nhuộm chàm thuần tuý, không thêu bất cứ hoạ tiết gì lên. Điều này như thể hiện cho tính cách giản dị, đôn hậu của phụ nữ dân tộc Tày.

Tuỳ mỗi vùng sẽ có một số nét khác biệt về hình thức, nhưng cơ bản áo dài của phụ nữ Tày gồm 5 thân, cổ đứng cao 2cm. May áo dài Tày thường được may từ hai tay qua nách xuống dưới tà áo. Khó nhất là may đường vòng cổ và phần nẹp áo từ nách xuống đến eo. Áo mặc có gọn gàng, thanh thoát hay không phần nhiều nhờ đường lượn ở phần cổ và phần nẹp eo này. Khi mặc áo dài, phụ nữ Tày dùng thắt lưng bằng lụa quấn quanh eo, buộc và thả ra phía sau lưng. Các cô gái trẻ thường cuốn thắt lưng bằng lụa màu hồng hay xanh, đỏ, tím; người lớn tuổi dùng màu chàm, đen.

Chị Hoàng Thị Khuyên, dân tộc Tày ở Bắc Quang, Hà Giang cho biết: Trước đây, các bà, các mẹ thường khâu tay và làm mọi thứ thủ công. Từ hái lá chàm về, ngâm với nước lã từ ba đến bốn ngày, pha vôi, lọc nước trong của tro bếp hoà cùng với chàm, hãm màu bằng rượu sau đó mới nhuộm. Tuy nhiên lần nhuộm đầu tiên chưa thể đem lại màu sắc chuẩn mà phải nhuộm thêm đôi ba lần nữa mới đem đến màu sắc ưng ý.

Chị Khuyên nói thêm, người con gái dân tộc Tày ai cũng phải biết khâu vá, thêu thùa. Cha mẹ thường dạy cho các cô gái trẻ về kỹ thuật khâu vá từ sớm để họ có thể tự may cho mình chiếc áo dài vào độ tuổi 15 (là chủ yếu), để đến tuổi lấy chồng sẽ dùng chiếc áo dài đó mặc trong đám cưới của mình.

Câu chuyện bảo tồn trang phục truyền thống

Nếu như trước kia, các bà, các mẹ sử dụng áo dài thường xuyên thì ngày nay, quan niệm về văn hóa mặc của phụ nữ Tày cũng ít nhiều thay đổi, đặc biệt là với những cô gái trẻ, nhằm thích nghi với cuộc sống và giao tiếp.

Em Nông Diệu Băng, dân tộc Tày xã Kim Phú, TP. Tuyên Quang kể: Là người dân vùng lòng hồ thủy điện Tuyên Quang xuống tái định cư ở một xã của thành phố Tuyên Quang, nhiều năm qua, em thấy tại các đám cưới trong thôn, thanh niên thường mặc trang phục hiện đại. Chỉ thỉnh thoảng có một vài bà, mẹ mặc áo dài truyền thống của dân tộc Tày trong đám cưới.

Tương tự, bà Sầm Thị Thiện, dân tộc Tày tại huyện Cao Bình, tỉnh Cao Bằng cho biết: “Bây giờ con cháu chúng tôi ít mặc trang phục truyền thống lắm. Ở chợ bày bán nhiều bộ quần áo rời với chất liệu mát mẻ, màu sắc bắt mắt lại tiện lợi nên chúng mua về mặc nhiều. Nhưng đó là trong cuộc sống hàng ngày, còn dịp lễ hội, cưới hỏi, sinh hoạt văn hoá …thì phụ nữ vẫn mặc trang phục dân tộc Tày”.

Khi được hỏi thêm về sự cần thiết bảo tồn trang phục truyền thống, bà Thiện chia sẻ: Việc bảo tồn cần có sự phối hợp giữa người dân và chính quyền, tuy nhiên người dân mới là then chốt. Nếu trân trọng văn hoá dân tộc thì dù hàng ngày có lựa chọn những trang phục thoải mái, tiện lợi để sinh hoạt và lao động, thì trong những sự kiện quan trọng của dân tộc, bà con cũng sẽ không quên mặc trang phục truyền thống.

Còn với bà Ngô Thị Ngoan, người Tày ở Thượng Lâm, Na Hang lại có quan điểm: “Là thế hệ đi trước, tôi luôn mong muốn con cháu mình trân trọng văn hoá truyền thống. Đặc biệt là ngôn ngữ và trang phục. Do vậy, gia đình tôi ngay từ khi các con tập nói đã được dạy tiếng Tày song song với tiếng phổ thông. Gia đình vẫn may trang phục truyền thống của dân tộc để mặc trong các dịp quan trọng”.

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây trên Báo Dân tộc và Phát triển, bà Nguyễn Thị Hải Nhung, Vụ trưởng Vụ Văn hoá Dân tộc (Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch) cho biết: Bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế đồng thời với cuộc “cách mạng công nghiệp 4.0” đã và đang ảnh hưởng mạnh đến nhiều quốc gia, nhiều lĩnh vực, trong đó có văn hóa. Trang phục truyền thống của một số dân tộc đã và đang biến dạng, mất gốc, thay đổi bằng các trang phục mới. Nếu không kịp thời bảo tồn và phát huy, trong thời gian không xa, các trang phục truyền thống DTTS sẽ mất đi, bản sắc văn hóa dân tộc khó tìm lại được.

Trước tình hình đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 209/QĐ-BVHTTDL, ngày 18/01/2019 phê duyệt Đề án “Bảo tồn, phát huy trang phục truyền thống các DTTS Việt Nam trong giai đoạn hiện nay”. Sự ra đời của Đề án này là cần thiết để bảo tồn trang phục truyền thống của đồng bào DTTS nói riêng và của dân tộc Việt Nam nói chung.

Nguồn: quehuongonline.vn
Cùng chuyên mục
Hòn Hải - Cột mốc chủ quyền thiêng liêng giữa Biển Đông
Hòn Hải - Cột mốc chủ quyền thiêng liêng giữa Biển Đông

Đảo Hòn Hải là điểm A6 đánh dấu đường cơ sở Việt Nam, đây được xem như điểm xa nhất của đường viền nội thủy...

Lễ hội cầu ngư vạn đầm Xương Lý được ghi danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
Lễ hội cầu ngư vạn đầm Xương Lý được ghi danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Ngày 10/12, Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL Nguyễn Văn Hùng đã ký ban hành Quyết định số 3944/QĐ-BVHTTDL đưa vào danh mục di sản văn hóa...

Huyện đảo Kiên Hải tổ chức lễ Nghinh Thần
Huyện đảo Kiên Hải tổ chức lễ Nghinh Thần

Ngày 16/11, UBND huyện Kiên Hải (Kiên Giang) tổ chức lễ Nghinh Thần tại Đình thần Nam Hải Đại Tướng quân, xã Lại Sơn, huyện...

Ấn tượng Lý Sơn
Ấn tượng Lý Sơn

Được nghe nhiều về đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) nhưng chưa một lần đến, bởi vậy chúng tôi rất háo hức khi lần đầu có...

Đặc tính
Đặc tính "kiên cường" của cây sam hương giữa biển khơi Phú Qúy

Đối với người dân đảo Phú Quý (Bình Thuận), sam hương đã trở thành loại cây thân thuộc, có ý nghĩa vật chất, tinh thần...

"Của để dành" trên Vịnh Hạ Long

Ngoài các hang động nổi tiếng đã quen thuộc, Vịnh Hạ Long (Quảng Ninh) còn vô vàn hang Karst, bãi cát, áng, hồ tuyệt đẹp...

Đảo Ba Mùn xanh
Đảo Ba Mùn xanh

Xanh biển, xanh rừng với cảnh quan hoang sơ, tươi đẹp và các giá trị đa dạng sinh học cao khiến cho bất cứ ai...

Khám phá các làng chài ở Kiên Giang
Khám phá các làng chài ở Kiên Giang

Đến Kiên Giang, ngoài trải nghiệm các dịch vụ vui chơi, giải trí đẳng cấp, du khách có thể khám phá vẻ đẹp của các...

Đảo Phú Quốc đẹp thứ hai thế giới
Đảo Phú Quốc đẹp thứ hai thế giới

Ngày 11/7, Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Kiên Giang Bùi Quốc Thái cho biết, tạp chí du lịch Travel & Leisure (Mỹ) công bố...

Quan Lạn – Điểm đến khó quên của du lịch biển đảo
Quan Lạn – Điểm đến khó quên của du lịch biển đảo

Nhắc đến du lịch biển Quảng Ninh thường chúng ta nghĩ ngay đến Hạ Long, Bãi Cháy, những điểm du lịch đã quá nổi tiếng...

  Lễ hội đình Trà Cổ: 'Cột mốc văn hóa' vùng biên của tỉnh Quảng Ninh
Lễ hội đình Trà Cổ: 'Cột mốc văn hóa' vùng biên của tỉnh Quảng Ninh

Lễ hội đình Trà Cổ: 'Cột mốc văn hóa' vùng biên của tỉnh Quảng Ninh

Xã đảo Nghi Sơn – Điểm đến đậm di sản văn hoá biển
Xã đảo Nghi Sơn – Điểm đến đậm di sản văn hoá biển

Cảnh đẹp hoang sơ, vùng biển xanh ngắt và bãi cát mịn, xã đảo Nghi Sơn (thuộc thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hoá) đã...

Những điểm lặn biển ngắm san hô dọc Việt Nam
Những điểm lặn biển ngắm san hô dọc Việt Nam

Lặn ngắm san hô được nhiều du khách lựa chọn khi nghỉ hè ở các vùng biển, với đa dạng dịch vụ. Dọc bờ biển...

Rộn ràng lễ hội cúng biển Mỹ Long ở Trà Vinh
Rộn ràng lễ hội cúng biển Mỹ Long ở Trà Vinh

Ngày 17/6, phần lễ Nghinh Ông Nam Hải của lễ hội cúng biển Mỹ Long được tổ chức long trọng tại miếu Bà Chúa Xứ,...

Về nơi có cột mốc ngã ba Đông Dương
Về nơi có cột mốc ngã ba Đông Dương

Về nơi có cột mốc ngã ba Đông Dương

Tin đọc nhiều
Bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo phía Tây Nam Tổ quốc
Cảng Quốc tế TIL Cảng Hải Phòng chính thức đi vào khai thác
Tuyên bố chung Việt Nam – Trung Quốc
Triển lãm ‘Hoàng Sa, Trường Sa - Tổ quốc nơi đầu sóng’
Bộ đội Biên phòng Đắk Lắk thăm và chúc Tết Chol Chnam Thmay lực lượng vũ trang tỉnh Mondulkiri
Tổng Bí thư Tô Lâm hội đàm với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình
Thăm, làm việc tại Đồn Biên phòng Thổ Châu
Thủ tướng Chính phủ tiếp Đoàn Ủy ban Đánh giá kinh tế và an ninh Hoa Kỳ - Trung Quốc của Quốc hội Hoa Kỳ
'Chuyến tàu Đại đoàn kết' - Hải trình đưa kiều bào ra thăm Trường Sa và Nhà giàn DK1
Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam-Trung Quốc: Khai mạc chương trình khám, chữa bệnh cho nhân dân khu vực biên giới tỉnh Lạng Sơn
Tổng Bí thư Tô Lâm hội đàm với Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev
Hòn Hải - Cột mốc chủ quyền thiêng liêng giữa Biển Đông
Chủ tịch nước Lương Cường tiếp Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru
Phát triển thêm các bến cảng khu vực biển Quảng Ngãi
Campuchia coi trọng thúc đẩy hợp tác quốc phòng với Việt Nam
Lai Châu: Tuần tra liên hợp chấp pháp trên biên giới
Nâng cao kiến thức pháp luật cho cư dân biên giới
Tuyên bố chung về quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Kazakhstan
Phải xử lý dứt điểm nguyên nhân gốc rễ của các vi phạm IUU
Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez
Cảnh sát biển Việt Nam lên đường tuần tra liên hợp với Cảnh sát biển Trung Quốc
Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam-Trung Quốc lần thứ 9 chính thức bắt đầu
Việt Nam và Anh tổ chức Đối thoại biển lần thứ sáu
Tuần tra song phương bảo vệ biên giới Việt Nam - Trung Quốc
Thông thương qua cửa khẩu phụ: Cơ hội mới cho vùng biên Nghệ An
Những người lính áo xanh nơi phên giậu phía Bắc Tổ quốc
Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam-Trung Quốc lần thứ 9 sẽ diễn ra từ 16-17/4
Việt Nam lưu chiểu tại Liên hợp quốc hải đồ và tọa độ đường cơ sở tại Vịnh Bắc Bộ
Tổng kết Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam-Trung Quốc
Chủ tịch nước Lương Cường hội đàm với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith