Biên giới lãnh thổ

Nằm trên đường biên giới giữa Ai Cập và Sudan là một vùng đất nhỏ đặc biệt nhất thế giới. Đây là vùng đất cuối cùng chưa được tuyên bố chủ quyền.

Vùng đất hình tứ giác này rộng 2000 km2 và nằm ở khu vực xa xôi nhất của Bắc Phi. Khu vực này chủ yếu là cát và đá, không có đường đi, tài nguyên thiên nhiên hay bất kì sinh vật nào cả. Thực sự, việc tuyên bố chủ quyền với vùng đất này không hề đóng góp được gì cho nền kinh tế của hai đất nước này.

Nằm cạnh Bir Tawil là một vùng đất tam giác rộng lớn hơn – Hala’ib – cũng toàn cát và đá nhưng lại tiếp giáp với Biển Đỏ nên vùng đất này lại có giá trị hơn. Cả Ai Cập và Sudan đều muốn Hala’ib nhưng vì lý do địa lý về đường biên giới, mỗi nước chỉ có thể tuyên bố chủ quyền với hoặc Bir Tawil, hoặc Hala’ib. Tuy vậy, không nước nào muốn nhường và chịu thiệt.

Sự tình bắt đầu từ năm 1899 khi nước Anh đang nắm trong tay quyền hành tại khu vực và ký một thỏa thuận với Ai Cập để cùng quản lý Sudan. Trên thực tế, nước Anh có quyền kiểm soát toàn bộ Sudan vì Ai Cập cũng chỉ là một nước khác được Anh bảo hộ. Theo thỏa thuận, đường biên giới giữa Ai Cập và Sudan sẽ chạy thẳng dọc theo đường vĩ tuyến 22. Tuy nhiên, sau 3 năm, nước Anh thấy rằng đường ranh giới đó không phản ánh thực chất việc sử dụng đất bởi các bộ lạc bản địa tại khu vực nên họ đã vẽ ra một đường biên giới mới.

Một ngọn núi nhỏ ở phía nam vĩ tuyến 22 được Anh quyết định sẽ trao cho Ai Cập vì đây là quê hương của tộc di cư Ababda có mối liên hệ mạnh mẽ hơn với Ai Cập. Vùng này trở thành Bir Tawil.

Trong khi đó, vùng đất tam giác rộng lớn hơn, gọi là Hala’ib, nằm ở phía bắc vĩ tuyến 22, bên cạnh Biển Đỏ được trao cho Sudan kiểm soát vì đây là quê hương của người Beja có mối liên kết văn hóa gần gũi hơn với Sudan.

Không có mâu thuẫn nào xảy ra cho đến khi Sudan giành độc lập vào năm 1956. Chính quyền Sudan mới tuyên bố chủ quyền với Hala’ib. Mặt khác, Ai Cập nói rằng đây chỉ là chia cắt tạm thời về quyền tài phán và rằng chủ quyền thực sự được chia theo như bản thỏa thuận 1899 với đường biên giới là vĩ tuyến 22. Điều này khiến tam giác Hala’ib trở thành một phần của Ai Cập.

Việc tranh chấp lãnh thổ là khá phổ biến nhưng điều khiến tranh chấp này đặc biệt không phải là việc giành giật lấy tam giác Hala’ib mà chính là ảnh hưởng của việc tranh chấp lên vùng đất nhỏ Bir Tawil ở phía nam vĩ tuyến 22. Cả Ai Cập và Sudan đều không muốn tuyên bố chủ quyền với Bir Tawil vì làm vậy sẽ đồng nghĩa với việc rút bỏ tuyên bố chủ quyền với Hala’ib. Trên bản đồ của Ai Cập, Bir Tawil được vẽ là một phần lãnh thổ của Sudan; ngược lại, trên bản đồ của Sudan, Bir Tawil lại được vẽ là một phần của Ai Cập. Trên thực tế, Bir Tawil lại được cho là không thuộc về nước nào cả - một vùng đất vô chủ./.