Biên giới lãnh thổ

Trong giai đoạn 2016 - 2020, với nguồn lực hỗ trợ của Ðảng, Nhà nước và toàn xã hội, sự quyết tâm của hệ thống chính trị và nỗ lực vươn lên của người dân, đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân vùng đặc biệt khó khăn (ÐBKK) đã có nhiều khởi sắc, đạt kết quả đáng khích lệ trong xây dựng nông thôn mới (NTM).

Nhưng kết quả này chưa bền vững, cần được nhìn nhận, đánh giá toàn diện để khắc phục trong thời gian tới, thúc đẩy xây dựng NTM ở vùng ÐBKK vững chắc hơn, theo kịp tiến trình của cả nước.

Từ những cơ chế, chính sách của Trung ương, các địa phương đã vận dụng sáng tạo và ban hành các cơ chế đặc thù hỗ trợ và huy động các nguồn lực triển khai các công trình hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội nông thôn, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, giảm nghèo bền vững tại các vùng ÐBKK...

Các thôn, bản, xã nằm trong diện ÐBKK thường nằm ở vùng sâu, vùng xa, địa hình trắc trở, đi lại khó khăn, đầu tư giao thông tốn kém. Vì vậy, khi thực hiện Chương trình xây dựng NTM ở vùng ÐBKK, các tỉnh đã vận dụng sáng tạo và ban hành các cơ chế đặc thù hỗ trợ và huy động các nguồn lực triển khai xây dựng kết cấu hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông, để từ đó phát triển kinh tế - xã hội nông thôn.

Một nội dung quan trọng khác mà các địa phương tập trung thực hiện khi triển khai Chương trình xây dựng NTM ở vùng ÐBKK là phát triển kinh tế để nâng cao thu nhập cho người dân. Tỉnh Lào Cai xây dựng và ban hành Ðề án thí điểm kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh, gắn với xây dựng NTM các xã biên giới Việt - Trung.

Ở khu vực duyên hải miền trung, tỉnh Quảng Trị có 12 xã bãi ngang ven biển thuộc diện ÐBKK. Thực hiện Chương trình xây dựng NTM tại các xã này, tỉnh ưu tiên, tập trung xây dựng các xã đạt chuẩn làm động lực để từng bước nhân rộng. Ở khu vực Tây Nguyên, xã Thuận Hạnh, huyện Ðắk Song, tỉnh Ðắk Nông trước đây là xã ÐBKK, tỷ lệ hộ nghèo chiếm 25%. Ðịa phương đã tập trung chỉ đạo chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, vận động nhân dân xây dựng các mô hình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP đối với rau, quả, cà phê, hồ tiêu gắn với thị trường tiêu thụ… Một số địa bàn đã khai thác hiệu quả các sản phẩm đặc sản, truyền thống theo Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP).

Giữ vững chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới

Xây dựng NTM ở các xã vùng biên luôn gắn liền với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới. Trước kia, gần 60 hộ dân thôn Hoàng Lao Chải, xã Thàng Tín, huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang sống riêng lẻ trên những sườn núi cao, giáp biên giới Trung Quốc. Năm 2013, tỉnh Hà Giang đầu tư xây dựng khu dân cư tập trung và huy động người dân đến ở trong những ngôi nhà mới xây giáp biên giới. Tuy nhiên, do khu dân cư tập trung nằm xa nơi canh tác, nên một số hộ vẫn ở tại nơi cũ. Ðầu năm 2020, xã Thàng Tín chọn thôn Hoàng Lao Chải là thôn điểm thực hiện NTM, cử một đồng chí Phó Chủ tịch UBND xã kiêm nhiệm Bí thư Chi bộ thôn để nâng cao năng lực lãnh đạo của Chi bộ. Ngay trong năm đầu tiên, dưới sự chỉ đạo của Chi bộ, các tổ chức hội, đoàn thể đã tập trung tuyên truyền, vận động người dân đến sinh sống ở khu dân cư mới gần biên giới, bởi nơi đây đã được đầu tư các công trình điện, đường, trường học. Ðến nay, tất cả các hộ dân đã đến sống tập trung ở khu dân cư giáp biên. Xã thành lập tiểu đội dân quân thường trực cắm chốt tại thôn, phối hợp cùng với lực lượng biên phòng tuần tra, kiểm soát trên tuyến biên giới, vận động người dân phát triển kinh tế, giữ vững quốc phòng - an ninh.

Huyện Mường Nhé (Ðiện Biên) có đường biên dài gần 132 km, giáp với tỉnh Phông-xa-lỳ (Lào) và tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), với sáu xã biên giới. Những năm qua, nhiều đối tượng xấu thường xuyên lôi kéo, kích động hoạt động lập "Nhà nước H’Mông"; lôi kéo một bộ phận người dân di dịch cư tự do, theo các tôn giáo trái pháp luật. Huyện ủy, UBND huyện Mường Nhé đã chỉ đạo UBND các xã biên giới phối hợp cùng các đồn biên phòng gặp gỡ, đề nghị già làng, trưởng bản, trưởng dòng họ hỗ trợ phổ biến pháp luật cho người dân, vận động người dân tham gia tự quản đường biên, mốc giới. Chính quyền các xã củng cố, kiện toàn các tổ an ninh nhân dân, tổ hòa giải ở các thôn, bản, góp phần thúc đẩy và nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền và quản lý bảo vệ biên giới. Nhận thức được nâng lên, đại diện 27 bản trên biên giới Mường Nhé với 2.957 hộ đã tự nguyện tham gia tự quản 128 km đường biên, 47 cột mốc; 4.687 hộ ở 78 bản tự nguyện tham gia 78 tổ tự quản an ninh trật tự trên địa bàn các xã biên giới./.