Biên giới lãnh thổ

Nằm trong chương trình xây dựng Báo cáo Tổng kết nghị quyết 37-NQ/TW ngày 01/7/2004 của Bộ Chính trị (khóa IX) về “phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Trung du và miền núi Bắc bộ đến năm 2020”, sáng 16/11, tại tỉnh Lào Cai, Ban Kinh tế Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Tỉnh uỷ Lào Cai, Thường trực Tỉnh uỷ các tỉnh khu vực Trung du và miền núi Bắc bộ cùng với các cơ quan phát triển quốc tế tại Việt Nam phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học: “Định hướng liên kết phát triển vùng Trung du và miền núi Bắc bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Đồng chí Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo tổng kết Nghị quyết 37-NQ/TW phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo.

Đồng chí Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo tổng kết Nghị quyết 37-NQ/TW; đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; đồng chí Đặng Xuân Phong, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bí thư tỉnh ủy Lào Cai – đơn vị đăng cai tổ chức, đồng chủ trì Hội thảo.

Hội thảo đã được thực hiện theo hình thức trực tiếp kết hợp với trực tuyến và đảm bảo nghiêm ngặt các quy định về phòng chống COVID-19.

Tham dự Hội thảo tại đầu cầu tỉnh Lào Cai và 15 điểm cầu tại các địa phương trong vùng có các các diễn giả quốc tế, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, các thành viên Ban Chỉ đạo, Tổ Biên tập Đề án tổng kết Nghị quyết 37-NQ/TW, Thường trực Tỉnh ủy các địa phương trong vùng và đại diện của một số bộ, ngành...

Phát biểu khai mạc Hội thảo, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương đánh giá cao kết quả phát triển kinh tế-xã hội mà vùng đã đạt được trong thời gian qua đồng thời chỉ ra một số mặt còn hạn chế trong liên kết phát triển giữa các địa phương trong vùng. Cụ thể: Hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông trong vùng còn chưa phát triển liên thông; Kết nối chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất hàng hoá, dịch vụ và kết nối doanh nghiệp vẫn còn hạn chế, rời rạc; Mô hình “liên kết giữa 4 nhà”, gồm nhà nước, nhà nông, nhà khoa học và doanh nghiệp, một trong những nhân tố được coi là đem lại sức bật mới cho vùng, chưa phát triển mạnh và trở thành phổ biến; Việc quy hoạch và kết nối về chính sách giữa các địa phương trong vùng vẫn còn thiếu đồng bộ…

Trên cơ sở đánh giá khách quan những kết quả đạt được và những khó khăn, hạn chế trong liên kết phát triển vùng thời gian qua, bám sát, quán triệt tinh thần các Văn kiện Đại hội XIII của Đảng, trong việc xác định quan điểm, định hướng phát triển vùng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh, các địa phương trong vùng cần có tư duy đổi mới, tầm nhìn dài hạn và quy hoạch đồng bộ.

Trước hết, phải vượt qua được tư duy nhiệm kỳ, ngắn hạn, tư tưởng cục bộ, chủ nghĩa địa phương để từ đó có quyết tâm thay đổi, có cách làm mới để thúc đẩy xây dựng các thể chế liên kết vùng thật sự hiệu lực - hiệu quả. Vùng Trung du và miền núi Bắc bộ cần hướng tới một tầm nhìn phát triển bền vững, bao trùm và hội nhập. Trong đổi mới thể chế liên kết vùng, thay vì tập trung hình thành các bộ máy mang tính hành chính, cần có các cơ chế phối hợp một cách linh hoạt hơn. Cần tháo gỡ những điểm nghẽn, tập trung đột phá vào hạ tầng giao thông và hạ tầng số, trước hết là các tuyến cao tốc kết nối liên vùng, tạo thành các hành lang phát triển, kết nối các cảng biển, sân bay quốc tế, các cửa khẩu quốc tế. Các địa phương trong vùng cần đẩy mạnh liên kết phát triển toàn diện các ngành, các lĩnh vực, tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế gắn với liên kết phát triển, tham gia vào chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị; đồng thời, triển khai có hiệu quả các chương trình trọng tâm, trọng điểm, nhất là Chương trình mục tiêu quốc gia trong phát triển vùng.

Phát biểu định hướng Hội thảo, đồng chí Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo tổng kết Nghị quyết 37-NQ/TW nhấn mạnh, Hội thảo có ý nghĩa rất quan trọng nhằm hoàn thiện Đề án và đề xuất Bộ Chính trị các chủ trương, định hướng mới cho phát triển kinh tế - xã hội vùng Trung du và miền núi Bắc bộ phù hợp với bối cảnh tình hình mới, đặc biệt là các giải pháp nhằm tháo gỡ các nút thắt có tính vùng, liên vùng; đề xuất các cơ chế chính sách nhằm khai thông và bổ sung nguồn lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng Trung du và miền núi Bắc bộ.

Đồng chí Trần Tuấn Anh đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận vào một số nội dung quan trọng sau:

Thứ nhất, làm rõ được tiềm năng, lợi thế của từng địa phương trong tổng thể vùng và của vùng Trung du và miền núi Bắc bộ trong tổng thể quốc gia, đề xuất được định hướng lớn về vai trò, chức năng và nhiệm vụ chính của địa phương trong tổng thể vùng, của vùng trong tổng thể quốc gia.

Thứ hai, làm sâu sắc kết quả, thuận lợi và khó khăn trong thực tiễn liên kết vùng, phát triển kinh tế vùng Trung du và miền núi Bắc bộ thời gian qua, đề xuất được định hướng liên kết chính về các ngành, lĩnh vực và các trục liên kết chính của vùng Trung du và miền núi Bắc bộ phù hợp với các chủ trương, định hướng của Đảng trong thời gian gần đây, đặc biệt là Chiến lược phát triển kinh tế- xã hội giai đoạn 2021-2030 và Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Thứ ba, làm rõ hơn tính khách quan và xu hướng tất yếu liên kết phát triển vùng trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhất là trong bối cảnh nhiều xu thế kinh tế mới, nhiều thách thức mới xuất hiện như dịch bệnh COVID-19, chính sách bảo hộ thương mại, biến đổi khí hậu…

Thứ tư, phân tích, đánh giá các kinh nghiệm, mô hình quốc tế về liên kết phát triển vùng, để đề xuất vận dụng sáng tạo, linh hoạt, phù hợp vào phát triển vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ, đặc biệt là về thể chế, chính sách và mô hình quản lý, bộ máy.

Thứ năm, tập trung làm rõ về thuận lợi, khó khăn, các vấn đề đặt ra về cơ chế, chính sách và phối hợp giữa các địa phương đối với các mô hình liên kết điển hình của vùng, nhất là liên kết phát triển hạ tầng kinh tế- xã hội gắn với các trục giao thông nội vùng; phát triển du lịch gắn với các sản phẩm du lịch đặc thù; phát triển các chuỗi sản xuất, cung ứng gắn với mở rộng vùng nguyên liệu và công nghiệp chế biến chế biến; phát triển các khu công nghiệp gắn với các hành lang kinh tế; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực gắn với nâng cao chất lượng và mở rộng quy mô đào tạo…

Qua tham luận và các ý kiến của các đại biểu tham dự đã làm rõ và cơ bản thống nhất nhận định, sau gần 20 năm triển khai Nghị quyết, cùng với sự quan tâm đặc biệt của Trung ương và sự chủ động vươn lên của cấp ủy, chính quyền và đồng bào các dân tộc trong vùng; kinh tế - xã hội vùng đã có nhiều thay đổi hết sức tích cực. Bên cạnh đó, Hội thảo cũng đã thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, bất cập, những điểm “nghẽn” trong liên kết phát triển vùng Trung du và miền núi Bắc bộ từ nhận thức đến hành động; từ phối hợp giữa Bộ, ngành đến tổ chức thực hiện giữa các địa phương; từ cơ chế chính sách đến bố trí nguồn lực; từ trách nhiệm của hệ thống chính trị đến thực hiện của doanh nghiệp, người dân...

Các ý kiến tại Hội thảo cũng đã đưa ra một số quan điểm, đề xuất giải pháp phù hợp nhằm tăng cường liên kết phát triển vùng trung du và miền núi Bắc bộ thời gian tới, như: Cần thay đổi về nhận thức tư duy và hành động của cả hệ thống chính trị để liên kết vùng trở thành động lực của tăng trưởng; tập trung vào liên kết trong xây dựng và tổ chức thực hiện quy hoạch; liên kết về đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đặc biệt là giao thông; liên kết trong đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; liên kết hình thành các không gian kinh tế đặc thù về nông nghiệp, du lịch, kinh tế cửa khẩu, các hành lang kinh tế; liên kết xây dựng bộ dữ liệu chung cho vùng; liên kết trong xúc tiến và thu hút đầu tư; liên kết trong đầu tư xây dựng các dự án có tác động lan tỏa đến vùng, liên vùng.

Hội thảo cũng đã làm rõ thêm các cơ hội phát triển của vùng, như sự phát triển vượt bậc của khoa học - công nghệ và đặc biệt với cuộc cách mạnh công nghiệp 4.0; các Hiệp định thương mại tự do; các xu thế kinh tế mới ảnh hưởng lớn đến liên kết phát triển vùng... Bên cạnh đó là các khó khăn, thách thức vùng phải tiếp tục đối mặt như: trình độ công nghệ thấp, đất đai, tài nguyên đang dần cạn kiệt, tình trạng biến đổi khí hậu, thiên tai... với tần suất và cường độ ngày càng tăng.

Các đại biểu cơ bản thống nhất, để tăng cường liên kết phát triển vùng thì Quy hoạch vùng Trung du và miền núi Bắc bộ phải đảm bảo tính phù hợp với quy hoạch tổng thể quốc gia, tính chủ đạo của quy hoạch vùng và liên thông, hiệu quả và trở thành công cụ quản lý, điều phối phát triển toàn vùng, các địa phương.

Hội thảo cũng đã có một số ý kiến chia sẻ các bài học, kinh nghiệm quốc tế có thể vận dụng vào các liên kết cho một số ngành, lĩnh vực, trục liên kết cơ bản cho phát triển vùng Trung du và miền núi Bắc bộ. Từ đó, gợi mở một số cơ chế, chính sách cần ban hành, bổ sung, hoàn thiện nhằm hạn chế xu thế các vùng, địa phương đều chuyển dịch cơ cấu kinh tế cùng một hướng và tình trạng cơ cấu kinh tế cân đối, khép kín từng địa phương và thử nghiệm mô hình quản lý theo vùng một số ngành, lĩnh vực... Đồng thời đề xuất những chiến lược phát triển vùng Trung du miền núi Bắc bộ gắn kết chặt chẽ với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 – 2030 mà Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã thông qua.

Cũng tại Hội thảo, các Bộ, ngành và địa phương đã thống nhất cao việc đề nghị Ban Chỉ đạo đề xuất Bộ Chính trị ban hành 01 Nghị quyết mới cho vùng đến 2030, tầm nhìn đến 2045 để tạo động lực cho toàn vùng, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng an ninh các địa phương trong thời gian tới…/.