Dây thổ cẩm thắm sắc đại ngàn Tây Nguyên

23/06/2021 18:13

Thổ cẩm được đồng bào các dân tộc vùng núi rừng Trường Sơn-Tây Nguyên sản xuất ra không chỉ để làm nên các trang phục truyền thống như váy, khố, áo, mũ mà còn là chất liệu để tạo ra các chi tiết phụ của trang phục như dây thắt váy, dây buộc tóc, tấm khăn choàng khoác trên vai, xà cạp… Đặc biệt, dây buộc tóc, dây thắt ngực còn có chức năng tôn thêm vẻ đẹp trên cơ thể của con người, nhất là phụ nữ.

Thiếu nữ dân tộc Gia Rai thắt dây buộc tóc.

Đặc điểm nổi bật nhất trên mái tóc của các chàng trai, cô gái vùng núi rừng Trường Sơn-Tây Nguyên là việc trang điểm, làm đẹp bằng các loại dây buộc tóc. Các dân tộc từ Bắc Tây Nguyên như Gia Rai, Ba Na, Xơ Đăng đến Nam Tây Nguyên như Mạ, M’Nông, Ê Đê, Xtiêng, Cơ Ho đều trang điểm bằng dây buộc tóc. Dây buộc tóc làm bằng nhiều chất liệu khác nhau như: Hạt cườm, dây mây, nan tre, nhựa nhưng phổ biến nhất là thổ cẩm.

Dân tộc M’Nông có sợi dây buộc tóc làm bằng hạt cườm ngũ sắc gọi là troi nhong. Dây buộc tóc của dân tộc Gia Rai làm bằng thổ cẩm, dài hay ngắn tùy theo sở thích của mỗi người nhưng chiều rộng thì có khuôn khổ quy định. Đoạn dây buộc trên tóc có khổ rộng hơn, phần đuôi sợi dây buông xuống phía dưới thường nhỏ hẹp lại. Khi sử dụng, họ thường buộc sợi dây về bên phải của mái tóc. Đuôi sợi dây buông xuống vai phải và nằm về phía trước ngực kéo dài đến tận eo hông. Ngoài dây buộc tóc, người Gia Rai còn có dây thổ cẩm buộc cổ tay thay cho những chiếc vòng tay bằng đồng, bạc.

Người Cơ Tu có loại dây buộc tóc bằng thổ cẩm dài kỷ lục gọi là cơ ting trving. Đây là một sợi dây dệt bằng các sợi bông, rộng khoảng 5 cm, dài 1-2 m. Dây thổ cẩm này được dệt khá công phu bằng dụng cụ dệt riêng, khác với những khung dệt vải thông thường. Dây buộc tóc có màu trắng sữa hoặc xám, có nhiều họa tiết hoa văn hình học cách điệu, hoa văn mã não màu đen nhạt, hai đầu dây thường có các sợi để tua dài nhiều màu, dài khoảng 30 cm. Các cô gái thắt dây trên mái tóc, đuôi dây thả ra sau lưng, làm cho mái tóc khỏi bị xõa ra khi người phụ nữ tham gia nhảy múa điệu Tân tung da dá trong các lễ hội truyền thống. Cùng với dây thắt ngực, dây buộc tóc làm tôn vẻ duyên dáng, quyến rũ cho các thiếu nữ Cơ Tu.

Một sản phẩm không thể thiếu trong trang phục lễ hội của phụ nữ Cơ Tu là dây thắt váy gọi là cơ ting papah. Đây là một sợi dây dệt bằng các sợi vải, rộng khoảng 5 cm, dài 1-2 mét. Dây thắt váy có màu sắc và hoa văn giống với dây buộc tóc. Ngoài việc làm đẹp cho phụ nữ, dây này còn có công dụng giữ cho váy khỏi bị tuột, bị bung ra khi cử động. Khi thắt cơ ting papah, người mặc giữ một đầu dây bên hông, chừa ra một khoảng dài chừng 15 cm, sau đó quấn 2 vòng qua trước bụng ra sau lưng đè lên đầu dây đang giữ và giắt vào phần còn lại của phía hông bên kia, bên dưới các vòng dây đã vấn. Dây thắt váy có giá trị và tính thẩm mỹ rất cao trong trang phục của người phụ nữ. Nó góp phần tô điểm thêm vẻ đẹp phụ trợ với chiếc váy và tạo ra vẻ duyên dáng của người phụ nữ khi thực hiện các động tác múa trong lễ hội buôn làng.

Sợi dây thổ cẩm của các dân tộc Tây Nguyên thường có màu sắc, hoa văn bắt mắt. Hai bên sợi dây là những đường viền, ở giữa là các hoa văn bố trí theo từng ô. Người mang sợi dây phải cài buộc đúng cách để làm sao thấy hết vẻ đẹp của nó. Phần trên mái tóc, nhất là phía trước trán là nơi thể hiện nhiều hoa văn đẹp nhất. Khi buộc vào, sợi dây che một phần của vầng trán, điểm xuyết vài hoa văn, tạo cho gương mặt của các cô gái thêm xinh tươi, duyên dáng.

Dây thắt lưng và dây buộc tóc tượng trưng cho vẻ đẹp của người phụ nữ. Hình ảnh của sợi dây thổ cẩm này được tái hiện trên cây cột lễ và trên chiếc khố của đàn ông dân tộc Cơ Tu, dân tộc Tà Ôi... Đặc biệt, hoa văn dây buộc tóc và dây thắt váy là mô típ bắt buộc phải có trên cây cột lễ. Với hoa văn đó, cây cột lễ của người Cơ Tu trở nên gần gũi và thiêng liêng trong con mắt của dân làng vì phần dưới của cây cột lễ mang hình ảnh của người phụ nữ, của Mẹ Lúa-người mang lại ấm no, hạnh phúc, sinh sôi cho cộng đồng. Mô típ hoa văn dây buộc tóc, dây thắt ngực cũng là chủ đề nổi trội trên những tấm khố hình chữ T của các tộc người ở núi rừng Trường Sơn, làm cho loại hình trang phục này trở thành tác phẩm tạo hình đẹp mắt.

Sợi dây thổ cẩm không những là vật trang sức mà còn chứa đựng thông điệp tộc người, biểu tượng của sự kết nối, gắn kết, bền chặt làm nên sức mạnh của cộng đồng. Những sợi dây vải như đóa hoa rừng tươi thắm sắc màu đại ngàn, là sản phẩm kết tinh của nghề dệt thổ cẩm truyền thống của các tộc người vùng cao, điểm tô thêm nét đẹp phục sức của các chàng trai, cô gái trong lễ hội buôn làng./.

Nguồn: baogialai.com.vn
Cùng chuyên mục
Hòn Hải - Cột mốc chủ quyền thiêng liêng giữa Biển Đông
Hòn Hải - Cột mốc chủ quyền thiêng liêng giữa Biển Đông

Đảo Hòn Hải là điểm A6 đánh dấu đường cơ sở Việt Nam, đây được xem như điểm xa nhất của đường viền nội thủy...

Lễ hội cầu ngư vạn đầm Xương Lý được ghi danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
Lễ hội cầu ngư vạn đầm Xương Lý được ghi danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Ngày 10/12, Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL Nguyễn Văn Hùng đã ký ban hành Quyết định số 3944/QĐ-BVHTTDL đưa vào danh mục di sản văn hóa...

Huyện đảo Kiên Hải tổ chức lễ Nghinh Thần
Huyện đảo Kiên Hải tổ chức lễ Nghinh Thần

Ngày 16/11, UBND huyện Kiên Hải (Kiên Giang) tổ chức lễ Nghinh Thần tại Đình thần Nam Hải Đại Tướng quân, xã Lại Sơn, huyện...

Ấn tượng Lý Sơn
Ấn tượng Lý Sơn

Được nghe nhiều về đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) nhưng chưa một lần đến, bởi vậy chúng tôi rất háo hức khi lần đầu có...

Đặc tính
Đặc tính "kiên cường" của cây sam hương giữa biển khơi Phú Qúy

Đối với người dân đảo Phú Quý (Bình Thuận), sam hương đã trở thành loại cây thân thuộc, có ý nghĩa vật chất, tinh thần...

"Của để dành" trên Vịnh Hạ Long

Ngoài các hang động nổi tiếng đã quen thuộc, Vịnh Hạ Long (Quảng Ninh) còn vô vàn hang Karst, bãi cát, áng, hồ tuyệt đẹp...

Đảo Ba Mùn xanh
Đảo Ba Mùn xanh

Xanh biển, xanh rừng với cảnh quan hoang sơ, tươi đẹp và các giá trị đa dạng sinh học cao khiến cho bất cứ ai...

Khám phá các làng chài ở Kiên Giang
Khám phá các làng chài ở Kiên Giang

Đến Kiên Giang, ngoài trải nghiệm các dịch vụ vui chơi, giải trí đẳng cấp, du khách có thể khám phá vẻ đẹp của các...

Đảo Phú Quốc đẹp thứ hai thế giới
Đảo Phú Quốc đẹp thứ hai thế giới

Ngày 11/7, Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Kiên Giang Bùi Quốc Thái cho biết, tạp chí du lịch Travel & Leisure (Mỹ) công bố...

Quan Lạn – Điểm đến khó quên của du lịch biển đảo
Quan Lạn – Điểm đến khó quên của du lịch biển đảo

Nhắc đến du lịch biển Quảng Ninh thường chúng ta nghĩ ngay đến Hạ Long, Bãi Cháy, những điểm du lịch đã quá nổi tiếng...

  Lễ hội đình Trà Cổ: 'Cột mốc văn hóa' vùng biên của tỉnh Quảng Ninh
Lễ hội đình Trà Cổ: 'Cột mốc văn hóa' vùng biên của tỉnh Quảng Ninh

Lễ hội đình Trà Cổ: 'Cột mốc văn hóa' vùng biên của tỉnh Quảng Ninh

Xã đảo Nghi Sơn – Điểm đến đậm di sản văn hoá biển
Xã đảo Nghi Sơn – Điểm đến đậm di sản văn hoá biển

Cảnh đẹp hoang sơ, vùng biển xanh ngắt và bãi cát mịn, xã đảo Nghi Sơn (thuộc thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hoá) đã...

Những điểm lặn biển ngắm san hô dọc Việt Nam
Những điểm lặn biển ngắm san hô dọc Việt Nam

Lặn ngắm san hô được nhiều du khách lựa chọn khi nghỉ hè ở các vùng biển, với đa dạng dịch vụ. Dọc bờ biển...

Rộn ràng lễ hội cúng biển Mỹ Long ở Trà Vinh
Rộn ràng lễ hội cúng biển Mỹ Long ở Trà Vinh

Ngày 17/6, phần lễ Nghinh Ông Nam Hải của lễ hội cúng biển Mỹ Long được tổ chức long trọng tại miếu Bà Chúa Xứ,...

Về nơi có cột mốc ngã ba Đông Dương
Về nơi có cột mốc ngã ba Đông Dương

Về nơi có cột mốc ngã ba Đông Dương

Tin đọc nhiều
Bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo phía Tây Nam Tổ quốc
Cảng Quốc tế TIL Cảng Hải Phòng chính thức đi vào khai thác
Tuyên bố chung Việt Nam – Trung Quốc
Triển lãm ‘Hoàng Sa, Trường Sa - Tổ quốc nơi đầu sóng’
Bộ đội Biên phòng Đắk Lắk thăm và chúc Tết Chol Chnam Thmay lực lượng vũ trang tỉnh Mondulkiri
Tổng Bí thư Tô Lâm hội đàm với Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình
Thăm, làm việc tại Đồn Biên phòng Thổ Châu
Thủ tướng Chính phủ tiếp Đoàn Ủy ban Đánh giá kinh tế và an ninh Hoa Kỳ - Trung Quốc của Quốc hội Hoa Kỳ
'Chuyến tàu Đại đoàn kết' - Hải trình đưa kiều bào ra thăm Trường Sa và Nhà giàn DK1
Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam-Trung Quốc: Khai mạc chương trình khám, chữa bệnh cho nhân dân khu vực biên giới tỉnh Lạng Sơn
Tổng Bí thư Tô Lâm hội đàm với Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev
Hòn Hải - Cột mốc chủ quyền thiêng liêng giữa Biển Đông
Chủ tịch nước Lương Cường tiếp Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru
Phát triển thêm các bến cảng khu vực biển Quảng Ngãi
Campuchia coi trọng thúc đẩy hợp tác quốc phòng với Việt Nam
Lai Châu: Tuần tra liên hợp chấp pháp trên biên giới
Nâng cao kiến thức pháp luật cho cư dân biên giới
Tuần tra ở Trà Cổ - nơi địa đầu Tổ quốc
Tuyên bố chung về quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Kazakhstan
Phải xử lý dứt điểm nguyên nhân gốc rễ của các vi phạm IUU
Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez
Cảnh sát biển Việt Nam lên đường tuần tra liên hợp với Cảnh sát biển Trung Quốc
Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam-Trung Quốc lần thứ 9 chính thức bắt đầu
Việt Nam và Anh tổ chức Đối thoại biển lần thứ sáu
Tuần tra song phương bảo vệ biên giới Việt Nam - Trung Quốc
Thông thương qua cửa khẩu phụ: Cơ hội mới cho vùng biên Nghệ An
Những người lính áo xanh nơi phên giậu phía Bắc Tổ quốc
Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam-Trung Quốc lần thứ 9 sẽ diễn ra từ 16-17/4
Việt Nam lưu chiểu tại Liên hợp quốc hải đồ và tọa độ đường cơ sở tại Vịnh Bắc Bộ
Tổng kết Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam-Trung Quốc