Dây thổ cẩm thắm sắc đại ngàn Tây Nguyên

23/06/2021 18:13

Thổ cẩm được đồng bào các dân tộc vùng núi rừng Trường Sơn-Tây Nguyên sản xuất ra không chỉ để làm nên các trang phục truyền thống như váy, khố, áo, mũ mà còn là chất liệu để tạo ra các chi tiết phụ của trang phục như dây thắt váy, dây buộc tóc, tấm khăn choàng khoác trên vai, xà cạp… Đặc biệt, dây buộc tóc, dây thắt ngực còn có chức năng tôn thêm vẻ đẹp trên cơ thể của con người, nhất là phụ nữ.

Thiếu nữ dân tộc Gia Rai thắt dây buộc tóc.

Đặc điểm nổi bật nhất trên mái tóc của các chàng trai, cô gái vùng núi rừng Trường Sơn-Tây Nguyên là việc trang điểm, làm đẹp bằng các loại dây buộc tóc. Các dân tộc từ Bắc Tây Nguyên như Gia Rai, Ba Na, Xơ Đăng đến Nam Tây Nguyên như Mạ, M’Nông, Ê Đê, Xtiêng, Cơ Ho đều trang điểm bằng dây buộc tóc. Dây buộc tóc làm bằng nhiều chất liệu khác nhau như: Hạt cườm, dây mây, nan tre, nhựa nhưng phổ biến nhất là thổ cẩm.

Dân tộc M’Nông có sợi dây buộc tóc làm bằng hạt cườm ngũ sắc gọi là troi nhong. Dây buộc tóc của dân tộc Gia Rai làm bằng thổ cẩm, dài hay ngắn tùy theo sở thích của mỗi người nhưng chiều rộng thì có khuôn khổ quy định. Đoạn dây buộc trên tóc có khổ rộng hơn, phần đuôi sợi dây buông xuống phía dưới thường nhỏ hẹp lại. Khi sử dụng, họ thường buộc sợi dây về bên phải của mái tóc. Đuôi sợi dây buông xuống vai phải và nằm về phía trước ngực kéo dài đến tận eo hông. Ngoài dây buộc tóc, người Gia Rai còn có dây thổ cẩm buộc cổ tay thay cho những chiếc vòng tay bằng đồng, bạc.

Người Cơ Tu có loại dây buộc tóc bằng thổ cẩm dài kỷ lục gọi là cơ ting trving. Đây là một sợi dây dệt bằng các sợi bông, rộng khoảng 5 cm, dài 1-2 m. Dây thổ cẩm này được dệt khá công phu bằng dụng cụ dệt riêng, khác với những khung dệt vải thông thường. Dây buộc tóc có màu trắng sữa hoặc xám, có nhiều họa tiết hoa văn hình học cách điệu, hoa văn mã não màu đen nhạt, hai đầu dây thường có các sợi để tua dài nhiều màu, dài khoảng 30 cm. Các cô gái thắt dây trên mái tóc, đuôi dây thả ra sau lưng, làm cho mái tóc khỏi bị xõa ra khi người phụ nữ tham gia nhảy múa điệu Tân tung da dá trong các lễ hội truyền thống. Cùng với dây thắt ngực, dây buộc tóc làm tôn vẻ duyên dáng, quyến rũ cho các thiếu nữ Cơ Tu.

Một sản phẩm không thể thiếu trong trang phục lễ hội của phụ nữ Cơ Tu là dây thắt váy gọi là cơ ting papah. Đây là một sợi dây dệt bằng các sợi vải, rộng khoảng 5 cm, dài 1-2 mét. Dây thắt váy có màu sắc và hoa văn giống với dây buộc tóc. Ngoài việc làm đẹp cho phụ nữ, dây này còn có công dụng giữ cho váy khỏi bị tuột, bị bung ra khi cử động. Khi thắt cơ ting papah, người mặc giữ một đầu dây bên hông, chừa ra một khoảng dài chừng 15 cm, sau đó quấn 2 vòng qua trước bụng ra sau lưng đè lên đầu dây đang giữ và giắt vào phần còn lại của phía hông bên kia, bên dưới các vòng dây đã vấn. Dây thắt váy có giá trị và tính thẩm mỹ rất cao trong trang phục của người phụ nữ. Nó góp phần tô điểm thêm vẻ đẹp phụ trợ với chiếc váy và tạo ra vẻ duyên dáng của người phụ nữ khi thực hiện các động tác múa trong lễ hội buôn làng.

Sợi dây thổ cẩm của các dân tộc Tây Nguyên thường có màu sắc, hoa văn bắt mắt. Hai bên sợi dây là những đường viền, ở giữa là các hoa văn bố trí theo từng ô. Người mang sợi dây phải cài buộc đúng cách để làm sao thấy hết vẻ đẹp của nó. Phần trên mái tóc, nhất là phía trước trán là nơi thể hiện nhiều hoa văn đẹp nhất. Khi buộc vào, sợi dây che một phần của vầng trán, điểm xuyết vài hoa văn, tạo cho gương mặt của các cô gái thêm xinh tươi, duyên dáng.

Dây thắt lưng và dây buộc tóc tượng trưng cho vẻ đẹp của người phụ nữ. Hình ảnh của sợi dây thổ cẩm này được tái hiện trên cây cột lễ và trên chiếc khố của đàn ông dân tộc Cơ Tu, dân tộc Tà Ôi... Đặc biệt, hoa văn dây buộc tóc và dây thắt váy là mô típ bắt buộc phải có trên cây cột lễ. Với hoa văn đó, cây cột lễ của người Cơ Tu trở nên gần gũi và thiêng liêng trong con mắt của dân làng vì phần dưới của cây cột lễ mang hình ảnh của người phụ nữ, của Mẹ Lúa-người mang lại ấm no, hạnh phúc, sinh sôi cho cộng đồng. Mô típ hoa văn dây buộc tóc, dây thắt ngực cũng là chủ đề nổi trội trên những tấm khố hình chữ T của các tộc người ở núi rừng Trường Sơn, làm cho loại hình trang phục này trở thành tác phẩm tạo hình đẹp mắt.

Sợi dây thổ cẩm không những là vật trang sức mà còn chứa đựng thông điệp tộc người, biểu tượng của sự kết nối, gắn kết, bền chặt làm nên sức mạnh của cộng đồng. Những sợi dây vải như đóa hoa rừng tươi thắm sắc màu đại ngàn, là sản phẩm kết tinh của nghề dệt thổ cẩm truyền thống của các tộc người vùng cao, điểm tô thêm nét đẹp phục sức của các chàng trai, cô gái trong lễ hội buôn làng./.

Nguồn: baogialai.com.vn
Cùng chuyên mục
Ngọn hải đăng có tên lạ bên bờ biển Quảng Ngãi
Ngọn hải đăng có tên lạ bên bờ biển Quảng Ngãi

Ngọn hải đăng có tên lạ bên bờ biển Quảng Ngãi

Rừng rong biển Quảng Ngãi nhìn từ trên cao
Rừng rong biển Quảng Ngãi nhìn từ trên cao

Bình Châu là một trong những xã biển nổi tiếng nhất ở Quảng Ngãi với hàng trăm tàu thuyền khai thác xa bờ.

Lục Nà - mái đình khuất nẻo biên cương
Lục Nà - mái đình khuất nẻo biên cương

Đình Lục Nà nằm ngay cạnh quốc lộ 18C qua địa phận xã Lục Hồn, huyện Bình Liêu, hướng ra cửa khẩu Hoành Mô (tỉnh...

Nghệ nhân người Tày “bắt” gà đất gáy
Nghệ nhân người Tày “bắt” gà đất gáy

Gà đất biết gáy, là loại đồ chơi truyền thống vào loại “độc nhất vô nhị” của đồng bào dân tộc Tày.

Múa trống- Nét văn hoá độc đáo của người Giáy cần được bảo tồn
Múa trống- Nét văn hoá độc đáo của người Giáy cần được bảo tồn

Múa trống là một loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc, có từ lâu đời của đồng bào dân tộc Giáy ở huyện Mèo...

Nét độc đáo trong trang phục truyền thống của người Dao đỏ
Nét độc đáo trong trang phục truyền thống của người Dao đỏ

Với sự tinh tế trong cách ăn mặc, phụ nữ người Dao đỏ tạo ra những nét riêng trong cách bài trí trang phục, không...

Bảo vật Quốc gia Bia Ma nhai Ngự chế của vua Lê Thái Tổ
Bảo vật Quốc gia Bia Ma nhai Ngự chế của vua Lê Thái Tổ

Bảo vật Quốc gia Bia Ma nhai Ngự chế của vua Lê Thái Tổ trên núi Phja Tém, xã Hồng Việt (Hòa An) là hiện...

Độc đáo di sản văn hóa - lễ cúng rừng của người Mông ở Si Ma Cai
Độc đáo di sản văn hóa - lễ cúng rừng của người Mông ở Si Ma Cai

Ngoài ý nghĩa tín ngưỡng thiêng liêng cầu mong mùa màng tươi tốt, ấm no, lễ cúng rừng của người Mông ở Si Mai Ca...

Tạc tượng gỗ ở làng Kon Du
Tạc tượng gỗ ở làng Kon Du

Người Mơ Nâm (Xơ Đăng) ở làng Kon Du, xã Măng Cành (huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum) tạc tượng gỗ dân gian không chỉ...

Âm vang tiếng tù và của người Dao
Âm vang tiếng tù và của người Dao

Đồng bào dân tộc Dao ở vùng đất Tây Yên Tử, huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang coi tù và là “linh vật” có ý...

Chùa Tân Thanh: Cột mốc tâm linh nơi biên cương phía Bắc
Chùa Tân Thanh: Cột mốc tâm linh nơi biên cương phía Bắc

Chùa Tân Thanh không chỉ là nơi đáp ứng đời sống tâm linh, phục vụ nhu cầu tín ngưỡng tôn giáo của người dân địa...

Mảng xanh trên vùng biển đảo Tây Nam của Tổ quốc
Mảng xanh trên vùng biển đảo Tây Nam của Tổ quốc

Giữa trùng khơi nơi vùng biển đảo Tây Nam của Tổ quốc, Khu tăng gia sản xuất tập trung là một màu xanh trải rộng...

Đảo Quan Lạn ghi dấu chiến công của cha ông
Đảo Quan Lạn ghi dấu chiến công của cha ông

Đến với đảo Quan Lạn (huyện Vân Đồn, Quảng Ninh), du khách không chỉ khám phá vẻ đẹp của hòn đảo tiền tiêu của Tổ...

Đời sống chan hòa, phát triển của đồng bào Chăm ở An Giang
Đời sống chan hòa, phát triển của đồng bào Chăm ở An Giang

Như cánh chim Thiên Di, từ hàng trăm năm trước, người Chăm đã tìm đến nơi đầu dòng sông Hậu, tỉnh An Giang để lập...

Bí ẩn nhà cổ ở Há Súng
Bí ẩn nhà cổ ở Há Súng

Khi nói về các kiệt tác kiến trúc nổi tiếng tại Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang) du khách thường nghĩ tới Dinh thự...

Tin đọc nhiều
Thông tin liên quan Biển Đông từ ngày 28/3 – 3/4/2023
Thông tin liên quan Biển Đông từ ngày 25/4-6/5/2023
Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới của Bộ Ngoại giao
Việt Nam luôn coi trọng quan hệ hữu nghị và hợp tác với Thụy Sĩ
Việt Nam-Ấn Độ chia sẻ nhiều lợi ích chiến lược tương đồng
Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn hội đàm với Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao và các vấn đề Châu Âu Slovenia Tanja Fajon
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính điện đàm với Thủ tướng Quốc vụ viện Trung Quốc Lý Cường
Đối thoại chiến lược lần thứ 7 cấp Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam-Đức
Đoàn Đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam thăm Trung Quốc
Thông tin liên quan Biển Đông từ ngày 11-17/4/2023
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tiếp Đoàn Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ
Việt Nam luôn kiên định với lập trường giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hoà bình
Nuôi trồng thủy sản kết hợp các tour du lịch
Quan hệ thương mại Việt Nam-Trung Quốc hướng tới ổn định, cân bằng
IMO sẽ hỗ trợ Việt Nam nâng cấp công nghệ về tìm kiếm cứu nạn trên biển
Hội nghị Quan chức Cao cấp ASEAN – Trung Quốc lần thứ 20 về thực hiện Tuyên bố ứng xử của các bên tại Biển Đông
Ra mắt Chương trình “Cùng ngư dân thắp sáng đèn trên biển”
Thông tin liên quan Biển Đông từ ngày 7-15/5/2023
Đồng bào các dân tộc xã Krông Na chung tay giữ gìn bình yên biên giới
Hải quân Việt Nam – Campuchia rút kinh nghiệm tuần tra chung
Tháng Tư có hẹn với Trường Sa
Hội nghị cấp cao Uỷ hội sông Mê Công quốc tế lần thứ 4
Hội nghị Ấn Độ Dương lần thứ 6
Cuộc họp Quan chức cao cấp ASEAN trù bị cho Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 42 và Cuộc họp Nhóm Công tác Hội đồng Điều phối ASEAN về Timor Leste xin gia nhập ASEAN
Yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa
Đặc sắc Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa
Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên cao nhất cho mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào
Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư dự án bến số 7, số 8 cảng Lạch Huyện
Khẳng định cam kết của Việt Nam đối với Quan hệ đối tác Á – Âu
Hơn 200 đại biểu sinh viên ưu tú đến với Trường Sa