Biên giới lãnh thổ

Hội nghị hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào lần thứ XIII (ngày 7/11) và Hội thảo Xúc tiến đầu tư và thương mại Lào-Việt Nam 2025 (ngày 14/11) vừa qua đã nêu bật một bức tranh hợp tác thương mại biên giới Việt - Lào sôi động, nhiều điểm sáng và đầy hứa hẹn, bất chấp những khó khăn, thách thức đến từ sự bất ổn của tình hình kinh tế, chính trị trên thế giới và sự suy thoái kinh tế toàn cầu.

10 năm - một chặng đường

Thời gian qua, nhằm đưa quan hệ thương mại Việt Nam - Lào phát triển lên tầm cao mới, Chính phủ hai nước đã thống nhất triển khai nhiều nội dung hợp tác quan trọng và ký kết các văn kiện pháp lý trong lĩnh vực thương mại, tiêu biểu như Hiệp định Thương mại giữa hai nước ký năm 2024. Đặc biệt, Hiệp định Thương mại biên giới Việt Nam-Lào là một dấu mốc có ý nghĩa quan trọng, tạo khuôn khổ pháp lý và động lực thúc đẩy thương mại song phương.

Năm 2025 là dấu mốc 10 năm kể từ khi Hiệp định Thương mại biên giới Việt Nam - Lào được ký kết (tháng 6/2015). Trong 10 năm qua, việc triển khai Hiệp định đã đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại và phát triển bền vững khu vực biên giới giữa hai nước.

Theo đó, hoạt động xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu biên giới Việt Nam - Lào duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định, kim ngạch thương mại hai chiều tăng từ khoảng 1,1 tỷ USD năm 2015 lên mức kỷ lục 2,25 tỷ USD năm 2024, tăng gấp đôi sau một thập kỷ thực hiện Hiệp định.

Với hệ thống cửa khẩu và khu kinh tế cửa khẩu ngày càng phát triển, hợp tác thương mại, nhất là thương mại biên giới giữa Việt Nam và Lào còn nhiều dư địa và tiềm năng. (Ảnh: Hoài Nam)

Không dừng lại ở đó, thông qua Hiệp định, hệ thống chợ biên giới, khu kinh tế cửa khẩu cũng được Chính phủ hai nước quan tâm đầu tư, nâng cấp, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động thương mại, dịch vụ và trao đổi hàng hóa của cư dân biên giới. Công tác phối hợp giữa các bộ, ngành và địa phương hai nước trong quản lý, kiểm soát hàng hóa, phương tiện và cư dân biên giới được duy trì chặt chẽ, đồng bộ và hiệu quả hơn.

Nổi bật, 9 tháng năm 2025, kim ngạch thương mại song phương đạt 2,36 tỷ USD, tăng 57% so với cùng kỳ năm trước và là mức cao nhất trong 10 năm qua. Nhiều cặp cửa khẩu trọng điểm đã trở thành đầu mối giao thương quan trọng, đóng góp lớn cho tổng kim ngạch thương mại song phương.

Có thể khẳng định, kết quả triển khai thương mại biên giới Việt Nam - Lào trong giai đoạn 2015 - 2025 đã góp phần thúc đẩy thương mại song phương phát triển thực chất, tạo việc làm, nâng cao thu nhập và đời sống của cư dân biên giới, đồng thời thắt chặt hơn nữa quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Lào.

Dư địa, tiềm năng còn rất lớn

Tại Hội nghị hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào lần thứ XIII, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên đã nhận định rằng mặc dù kết quả đạt được trong hợp tác biên giới giữa hai nước là rất ấn tượng nhưng dư địa, tiềm năng phát triển quan hệ thương mại giữa hai nước vẫn còn rất lớn.

Mục tiêu đặt ra không chỉ là thúc đẩy tăng trưởng thương mại, mà còn để thương mại giữa hai nước phát triển thật ổn định và bền vững; khai thác được tiềm năng, lợi thế của mỗi bên, góp phần xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống của nhân dân; xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị và đóng góp ngày càng nhiều hơn cho phát triển kinh tế - xã hội của mỗi nước.

Một số những giải pháp để thúc đẩy hợp tác thương mại song phương đã được gợi mở trong Hội thảo Xúc tiến đầu tư và thương mại Lào-Việt Nam 2025. Cụ thể, ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công Thương) đề xuất hai bên ưu tiên nguồn lực, đẩy mạnh xây dựng, kết nối cơ sở hạ tầng giao thông hai nước, sớm hiện thực hóa các dự án tuyến đường giao thông trọng điểm kết nối cửa khẩu, kho bãi, bến bãi, hệ thống kiểm tra-kiểm soát; khuyến khích hình thành các trung tâm logistics tại khu vực biên giới nhằm giảm chi phí lưu thông hàng hóa.

Đồng thời, khuyến khích tăng cường hợp tác giữa các địa phương hai nước trong việc cải thiện hạ tầng cửa khẩu, đặc biệt là các cặp cửa khẩu quốc tế có lưu lượng lớn. Bên cạnh đó, tích cực nghiên cứu kết nối hệ thống trao đổi dữ liệu điện tử tại cửa khẩu, đẩy mạnh đơn giản hóa thủ tục kiểm dịch, kiểm tra chuyên ngành theo hướng công khai, minh bạch và rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ.

Ngoài ra, theo ông Sơn, cần tổ chức các chương trình tuyên truyền, hướng dẫn cụ thể về ưu đãi thuế quan, quy tắc xuất xứ, tiêu chuẩn kỹ thuật đối với các mặt hàng chủ lực; thiết lập đầu mối hỗ trợ doanh nghiệp giải đáp vướng mắc kịp thời; khuyến khích tăng cường kết nối doanh nghiệp hai nước thông qua hội nghị xúc tiến thương mại và diễn đàn trao đổi chính sách; thúc đẩy các hoạt động xúc tiến thương mại giữa hai nước đi vào thực chất, hiệu quả hơn nữa, mở rộng chương trình xúc tiến thương mại tại các địa phương hai nước, nhằm tăng cường sự hiện diện của hàng hóa mỗi bên.

Rõ ràng, phát triển thương mại đường biên là mong mỏi, nguyện vọng và nỗ lực từ cả hai phía, bởi rằng, thương mại biên giới Việt Nam - Lào không chỉ có ý nghĩa kinh tế, mà còn mang giá trị sâu sắc về chính trị, văn hóa và xã hội.

Như Bộ trưởng Bộ Công Thương Lào Malaythong Kommasith đã nhấn mạnh tại Hội nghị hợp tác phát triển thương mại biên giới Việt Nam - Lào lần thứ XIII rằng đường biên giới hai nước “là mạch nối của tình hữu nghị vĩ đại, đồng thời là động lực phát triển ổn định và bền vững cho cả hai quốc gia. Với Lào, hợp tác thương mại biên giới với Việt Nam còn là cơ hội mở rộng thị trường tiêu thụ hàng hóa, tiếp cận nguồn cung phong phú, đa dạng. Ngược lại, đây cũng là cơ hội để hàng hóa Việt Nam thâm nhập sâu hơn thị trường Lào, mở rộng sang các thị trường thứ ba và góp phần phát triển kinh tế - xã hội khu vực biên giới hai nước”.

Như vậy, hợp tác kinh tế, thương mại và phát triển bền vững khu vực biên giới giữa hai nước là một điểm sáng trong quan hệ giữa hai nước láng giềng hữu nghị anh em; dư địa, tiềm năng còn rất lớn, do đó, hai nước cần nỗ lực hơn nữa để hợp tác biên giới có nhiều thành quả tích cực hơn nữa, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân.