Âm vang tiếng tù và của người Dao

28/06/2021 17:52

Đồng bào dân tộc Dao ở vùng đất Tây Yên Tử, huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang coi tù và là “linh vật” có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Trong các nghi lễ trọng đại của người Dao như cấp sắc, cầu mưa, cúng Bàn Vương không thể thiếu những hồi tù và. Theo quan niệm của đồng bào, khi âm thanh ấy vang lên là có thể mời gọi được đấng thần linh tối thượng là Ngọc Hoàng về chứng giám, ban phước lành.

 

Thầy cúng người Dao sử dụng tù và trong Lễ cấp sắc tại thôn Thanh Chung, xã Tuấn Mậu (nay là thị trấn Tây Yên Tử)

Bao đời nay, người Dao ở chân dãy núi Tây Yên Tử vẫn bảo tồn được nhiều phong tục truyền thống mang đậm bản sắc qua các điệu múa, lễ hội, hát dân ca páo dung, trang phục, cưới, hỏi, cấp sắc, truyện kể dân gian... Trong đời sống văn hoá tinh thần của người Dao, có một số nhạc cụ gắn liền với các nghi lễ, sinh hoạt thường ngày như: Kèn, thanh la, trống, chuông, chũm choẹ, tù và ...

Một lần tham dự lễ cấp sắc của người Dao tại đây, chúng tôi được chứng kiến các nghi lễ, điệu nhảy độc đáo. Đặc biệt ấn tượng là âm thanh tù và được các thầy cúng gióng lên giữa đêm khuya thanh vắng như vang rền cả núi rừng. Tham gia lễ cấp sắc, các thầy cúng thường mang theo một chiếc tù và bằng sừng trâu, chiếc chuông nhạc, một cuốn sách cúng chữ Nôm - Dao và hai chiếc chũm choẹ bằng đồng dùng để hành lễ. Những âm thanh tạo thành một bản hoà âm độc đáo.

Theo quan niệm của người Dao, chiếc tù và là vật dụng có ý nghĩa vô cùng linh thiêng, là “sợi dây” kết nối giữa con người với thần linh (Ngọc Hoàng). Ngọc Hoàng có quyền năng tối cao, vì vậy trong tâm thức của đồng bào, họ luôn cầu mong Ngọc Hoàng che chở, ban cho những điều tốt lành.

Ông Trịnh Văn Chung (78 tuổi) dân tộc Dao ở tổ dân phố Tuấn Mậu, thị trấn Tây Yên Tử cho biết: Người Dao dùng sừng trâu để chế tác tù và. Nhạc cụ này thường được sử dụng trong những nghi lễ trọng đại như cấp sắc, cầu mưa, cầu mùa, cúng Bàn Vương (ông tổ của người Dao) và tảo mộ. Trong mỗi gia đình các trưởng họ của người Dao đều có từ một đến hai chiếc tù và để sử dụng khi hành lễ.

Ông Chung làm thầy cúng từ năm 18 tuổi, trong nhà ông có 2 chiếc tù và, trong đó có một chiếc tù và cổ do các cụ đời trước để lại, tuổi thọ khoảng trên 100 năm. Theo ông Chung thì mỗi khi mời Ngọc Hoàng về chứng giám cho buổi lễ, thầy cúng đều phải thổi 4 hồi tù và. Hồi thứ nhất thông báo tới nhà trời mở cửa để Ngọc Hoàng xuống trần gian. Hồi thứ hai thông báo đến trần gian mở cửa đón Ngọc Hoàng vào. Hồi thứ ba chính thức cung thỉnh Ngọc Hoàng xuống trần gian, nói rõ lý do mời ngài xuống. Hồi thứ tư thông báo với cung đình của Ngọc Hoàng và các thánh thần đã xuống đến hạ giới ngồi vào vị trí được tiếp đón một cách long trọng và chứng giám các nghi lễ.

Kết thúc buổi lễ, thầy cúng tiếp tục cung tiễn Ngọc Hoàng bằng 4 hồi tù và tương tự như vậy. Mỗi lần thổi tù và, thầy cúng phải mang ra cửa nhà hoặc ra sân, không thổi trong nhà. Các nghi lễ đều được thực hiện nghiêm trang, cung kính. Thông qua buổi lễ đó với sự chứng giám của Ngọc Hoàng, đồng bào người Dao cầu mong cho cuộc sống được bình an, mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt và cũng là dịp để nhắc nhở con cháu nhớ đến cội nguồn, biết ơn công lao của tổ tiên, răn dạy mọi người làm nhiều việc thiện, tránh xa điều xấu.

Theo chia sẻ của ông Trịnh Văn Chung, công đoạn làm tù và tuy không quá khó nhưng khá tỉ mỉ, cầu kỳ, từ chọn sừng trâu, gọt đẽo cho nhẵn bóng đến khoan lỗ ở đầu nhọn của sừng trâu để có thể thổi được. Theo đó, âm thanh của mỗi chiếc tù và phụ thuộc vào độ dày, mỏng, dài, ngắn của chiếc sừng trâu và bàn tay người chế tác. Để làm được tù và ưng ý, trước tiên phải chọn sừng trâu đẹp với độ cứng, bóng và dày.

Đối với ông Trịnh Văn Chung, chiếc tù và được gìn giữ như một báu vật gia truyền, được treo ở một vị trí trang trọng. Mỗi khi tiếng tù và vang lên nghĩa là người Dao đã mời được Ngọc Hoàng về chứng giám, qua đó còn giáo dục con cháu những điều hay lẽ phải, giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của người Dao./.

Nguồn: baodantoc.vn
Cùng chuyên mục
Ngọn hải đăng có tên lạ bên bờ biển Quảng Ngãi
Ngọn hải đăng có tên lạ bên bờ biển Quảng Ngãi

Ngọn hải đăng có tên lạ bên bờ biển Quảng Ngãi

Rừng rong biển Quảng Ngãi nhìn từ trên cao
Rừng rong biển Quảng Ngãi nhìn từ trên cao

Bình Châu là một trong những xã biển nổi tiếng nhất ở Quảng Ngãi với hàng trăm tàu thuyền khai thác xa bờ.

Lục Nà - mái đình khuất nẻo biên cương
Lục Nà - mái đình khuất nẻo biên cương

Đình Lục Nà nằm ngay cạnh quốc lộ 18C qua địa phận xã Lục Hồn, huyện Bình Liêu, hướng ra cửa khẩu Hoành Mô (tỉnh...

Nghệ nhân người Tày “bắt” gà đất gáy
Nghệ nhân người Tày “bắt” gà đất gáy

Gà đất biết gáy, là loại đồ chơi truyền thống vào loại “độc nhất vô nhị” của đồng bào dân tộc Tày.

Múa trống- Nét văn hoá độc đáo của người Giáy cần được bảo tồn
Múa trống- Nét văn hoá độc đáo của người Giáy cần được bảo tồn

Múa trống là một loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc, có từ lâu đời của đồng bào dân tộc Giáy ở huyện Mèo...

Nét độc đáo trong trang phục truyền thống của người Dao đỏ
Nét độc đáo trong trang phục truyền thống của người Dao đỏ

Với sự tinh tế trong cách ăn mặc, phụ nữ người Dao đỏ tạo ra những nét riêng trong cách bài trí trang phục, không...

Bảo vật Quốc gia Bia Ma nhai Ngự chế của vua Lê Thái Tổ
Bảo vật Quốc gia Bia Ma nhai Ngự chế của vua Lê Thái Tổ

Bảo vật Quốc gia Bia Ma nhai Ngự chế của vua Lê Thái Tổ trên núi Phja Tém, xã Hồng Việt (Hòa An) là hiện...

Độc đáo di sản văn hóa - lễ cúng rừng của người Mông ở Si Ma Cai
Độc đáo di sản văn hóa - lễ cúng rừng của người Mông ở Si Ma Cai

Ngoài ý nghĩa tín ngưỡng thiêng liêng cầu mong mùa màng tươi tốt, ấm no, lễ cúng rừng của người Mông ở Si Mai Ca...

Tạc tượng gỗ ở làng Kon Du
Tạc tượng gỗ ở làng Kon Du

Người Mơ Nâm (Xơ Đăng) ở làng Kon Du, xã Măng Cành (huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum) tạc tượng gỗ dân gian không chỉ...

Dây thổ cẩm thắm sắc đại ngàn Tây Nguyên
Dây thổ cẩm thắm sắc đại ngàn Tây Nguyên

Thổ cẩm được đồng bào các dân tộc vùng núi rừng Trường Sơn-Tây Nguyên sản xuất ra không chỉ để làm nên các trang phục...

Chùa Tân Thanh: Cột mốc tâm linh nơi biên cương phía Bắc
Chùa Tân Thanh: Cột mốc tâm linh nơi biên cương phía Bắc

Chùa Tân Thanh không chỉ là nơi đáp ứng đời sống tâm linh, phục vụ nhu cầu tín ngưỡng tôn giáo của người dân địa...

Mảng xanh trên vùng biển đảo Tây Nam của Tổ quốc
Mảng xanh trên vùng biển đảo Tây Nam của Tổ quốc

Giữa trùng khơi nơi vùng biển đảo Tây Nam của Tổ quốc, Khu tăng gia sản xuất tập trung là một màu xanh trải rộng...

Đảo Quan Lạn ghi dấu chiến công của cha ông
Đảo Quan Lạn ghi dấu chiến công của cha ông

Đến với đảo Quan Lạn (huyện Vân Đồn, Quảng Ninh), du khách không chỉ khám phá vẻ đẹp của hòn đảo tiền tiêu của Tổ...

Đời sống chan hòa, phát triển của đồng bào Chăm ở An Giang
Đời sống chan hòa, phát triển của đồng bào Chăm ở An Giang

Như cánh chim Thiên Di, từ hàng trăm năm trước, người Chăm đã tìm đến nơi đầu dòng sông Hậu, tỉnh An Giang để lập...

Bí ẩn nhà cổ ở Há Súng
Bí ẩn nhà cổ ở Há Súng

Khi nói về các kiệt tác kiến trúc nổi tiếng tại Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang) du khách thường nghĩ tới Dinh thự...

Tin đọc nhiều
Thông tin liên quan Biển Đông từ ngày 28/3 – 3/4/2023
Thông tin liên quan Biển Đông từ ngày 25/4-6/5/2023
Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 (khóa XI) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới của Bộ Ngoại giao
Việt Nam luôn coi trọng quan hệ hữu nghị và hợp tác với Thụy Sĩ
Việt Nam-Ấn Độ chia sẻ nhiều lợi ích chiến lược tương đồng
Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn hội đàm với Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao và các vấn đề Châu Âu Slovenia Tanja Fajon
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính điện đàm với Thủ tướng Quốc vụ viện Trung Quốc Lý Cường
Đối thoại chiến lược lần thứ 7 cấp Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam-Đức
Đoàn Đại biểu Đảng Cộng sản Việt Nam thăm Trung Quốc
Thông tin liên quan Biển Đông từ ngày 11-17/4/2023
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tiếp Đoàn Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ
Việt Nam luôn kiên định với lập trường giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hoà bình
Nuôi trồng thủy sản kết hợp các tour du lịch
Quan hệ thương mại Việt Nam-Trung Quốc hướng tới ổn định, cân bằng
IMO sẽ hỗ trợ Việt Nam nâng cấp công nghệ về tìm kiếm cứu nạn trên biển
Hội nghị Quan chức Cao cấp ASEAN – Trung Quốc lần thứ 20 về thực hiện Tuyên bố ứng xử của các bên tại Biển Đông
Ra mắt Chương trình “Cùng ngư dân thắp sáng đèn trên biển”
Thông tin liên quan Biển Đông từ ngày 7-15/5/2023
Đồng bào các dân tộc xã Krông Na chung tay giữ gìn bình yên biên giới
Hải quân Việt Nam – Campuchia rút kinh nghiệm tuần tra chung
Tháng Tư có hẹn với Trường Sa
Hội nghị cấp cao Uỷ hội sông Mê Công quốc tế lần thứ 4
Hội nghị Ấn Độ Dương lần thứ 6
Cuộc họp Quan chức cao cấp ASEAN trù bị cho Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 42 và Cuộc họp Nhóm Công tác Hội đồng Điều phối ASEAN về Timor Leste xin gia nhập ASEAN
Yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa
Đặc sắc Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa
Việt Nam luôn coi trọng và dành ưu tiên cao nhất cho mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt, hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào
Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư dự án bến số 7, số 8 cảng Lạch Huyện
Khẳng định cam kết của Việt Nam đối với Quan hệ đối tác Á – Âu
Hơn 200 đại biểu sinh viên ưu tú đến với Trường Sa